کم شنوایی ناشی از نویز(NIHL) چیست

کم شنوایی ناشی از نویز(NIHL) چیست؟

(Noise Induced Hearing Loss)

 

*چه نوع صداهایی باعث آسیب به سلول های مویی حلزون می شوند؟

*علایم کم شنوایی ناشی از نویز چیست؟ *چگونه از بروز کم شنوایی ناشی از نویز و سروصدا جلوگیری کنیم؟ *آیا کم شنوایی ناشی از نویز درمان می شود؟ *آیا کم شنوایی ناشی از نویز یا ضربه صوتی یا استفاده از هندزفری باعث وزوز گوش می شود؟ *آیا وزوز گوش ناشی از کم شنوایی درمان می شود؟    

کم شنوایی ناشی از نویز یا صدای بلند چیست؟

 

افراد همه روزه در معرض صداهای مختلف همچون صدای محیط اطراف، صداهای بلند و آزاردهنده، صداهای آرام ودلنشین که هرکدام ارزش و اهمیت خود را دارند.

اما تماس طولانی مدت با صداهای بلند یا صداهای آزاردهنده سبب آسیب به سلولهای مویی قرارگرفته در گوش داخلی حلزون می شوند که به موجب آن کم شنوایی حسی و مشکلات آن ایجاد می شود به این نوع کم شنوایی که ناشی از سروصدا باشد، کم شنوایی ناشی از سر و صدا (noise induced hearing loss) گفته می شود.

کم شنوایی ناشی از نویز(NIHL) ممکن است در اثر یک تماس با صدای بلند و یا در اثر مواجه مکرر با صداهای با شدت متفاوت، در دوره ای طولانی ایجاد شود.

واحد اندازه گیری بلندی صدا، دسی بل ( decibel ) می باشد. به طور مثال ، مکالمه عادی تقریبا ۶۰ دسی بل، صدای یخچال ۴۰ دسی بل و نویز ترافیک شهری ۸۵ دسی بل بلندی دارد. صدای موتور سیکلت، ترقه و اسلحه بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ دسی بل است.

 

صداهای کمتر از 80 دسی بل حتی در مدا طولانی احتمال ایجاد کم شنوایی کم می باشد اما سیستم شنوایی و اعصاب گوش تحت تاثیر قرار می گیرد.

تماس با صداهای آسیب رسان موجب تخریب سلول های مویی حساس گوش داخلی و نیز عصب شنوایی می شود.

 

چه نوع صداهایی باعث آسیب به سلول های مویی حلزون می شوند؟

 

• صدای بلند و ناگهانی مثل صدای انفجار (میزان تخریب در این حالت بیشتر می باشد)
• صدای دایمی و طولانی مدت ( مثل صدای کارگاه چوب بری یا موسیقی های پر سر و صدا و استفاده طولانی مدت از هندزفزی و یا گوشی با صدای بلند)

 

همانطور که در بالا گفته شد سیستم شنوایی تا حدود زیادی نسبت به صداهای بلند مقاومت می کند اما زمانی که صدا بلند و دایمی باشد سیستم شنوایی آسیب می بیند و کم شنوایی ایجاد می شود. این مدل از کم شنوایی توسط خود بیمار نیز شناسایی نمی شود زیرا محدوده ای از سیستم شنوایی را تحت تاثیر قرار می دهد که بیشتر در محیط شلوغ نقش کمکی دارند. از این رو مراجعه به کلینیک های شنوایی سنجی جهت ارزیابی شنوایی هر ساله بسیار مهم و ضروری می باشد.

در کتب مرجع بیان شده است که هر فرد زیر 50 سال هر 3 سال یک بار باید برای تست شنوایی مراجعه کند و افراد بالای 50 سال باید هرساله از وضعیت شنوایی خود باخبر باشند تا درصورت مشکل شنوایی سریعا اقدام به تهیه سمعک با توجه به میزان کم شنوایی خود کنند.

از مشکلاتی که به واسطه کم شنوایی و همچنین عدم استفاده از سمعک بوجود میاید، احساس وزوز در گوش و سر می باشد که ممکن است به مرور به شدت وزوز گوش افزوده شود.

کم شنوایی و وزوز ممکن است یک یا دو طرفه باشد و وزوز می تواند به طور دایمی وجود داشته باشد و یا گاهی در کل عمر شنیده شود.

در هنگام تماس مداوم با صدای بلند برای حفاظت از سیستم شنوایی میتوانید از هدفون های محافظ گوش یا قالب های ضد صوت استفاده منید که هرکدام درجاتی از شدت صدا را میکاهد

.

چگونه از بروز کم شنوایی ناشی از نویز پیشگیری کنیم؟

(آیا کم شنوایی ناشی از نویز قابل پیشگیری است؟)

با دانستن شدت صداهای اطراف و استفاده از هدفون های محافظ جواب سوال بله است.

در مواجهه با صداهای بیش از ۸۵ دسی بل استفاده از محافظ های گوش در محیط های پر سر و صدا مفید است. حتی در کودکان یا نوزدان که سیستم شنوایی آنها ضعیفتر بوده امکان ایجاد این نوع کم شنوایی بیشتر است. انجام تست شنوایی نوزدان(تست OAE، تست ای بی ار(ABR) برای کودکان و انجام تست ادیومتری برای بزرگسالان برای شناسایی کم شنوایی مفید می باشد.

.

علائم کم شنوایی ناشی از نویز چیست؟

 

علایم کم شنوایی ( NIHL ) به تدریج به دنبال یک دوره مواجهه مداوم با سر و صدا افزایش می یابند.

اولین علامت این نوع کم شنوایی شنیدن صدا در محیط شلوغ سخت می باشد با پیشرفت بیماری شنیدن صدا در محیط ساکت نیز دشوار می شود. به گفته بیماران صدا شنیده می شود اما درک نمی شود.

در صورت تایید کم شنوایی از طریق تست شنوایی سنجی فرد باید برای مدتی از محیط پرسروصدا دور باشد و مجدد تست شنوایی انجام شود. نتیجه تست شنوایی یا نوار گوش در افرادی که در معرض صدای بلند قرار گرفته اند به این صورت می باشد که در تمامی فرکانس های شنوایی نرمال می باشند و تنها در فرکانس 4 کیلو و 6 کیلو(فرکانس بالا) آسیب شنوایی دیده می شود. میزان آسیب شنوایی براساس مدت زمان قرارگیری در طول روز و کل دوران قرارگیری مشخص می شود.

.

آیا کم شنوایی ناشی از نویز یا صدای بلند درمان می شود؟

 

در صورت وجود کم شنوایی استفاده از سمعک بسیار مناسب و از بدتر شدن کم شنوایی جلوگیری می کند حتی امکان کنترل خروجی صدا بخصوص برای افرادی که در مواجهه با صدای بلند هستند بسیار مناسب است. برای اطلاعات بیشتر در مورد سمعک در زیر به انواع تکنولوژی سمعک اشاره شده است.

تکنولوژی سمعک ها

• سمعک آنالوگ: جزء اولین سمعک های تولید شده و تنها صدا را تقویت می کند و عدم اتصال به کامپبوتر برای تنظیم سمعک(این سمعک ها تنها در چند برند سمعک وجود دارد و در اکثر برندهای سمعک از رده حخارج شده اند).

• سمعک قابل برنامه ریزی: قابلیت تنظیم با کامپیوتر در این مدل از سمعک ایجاد شده است اما امکانات و برنامه سمعک بسیار محدود می باشد(این سمعک ها از رده خارج شده اند و توسط شرکت های سمعک تولید نمی شوند).

• سمعک دیجیتالی: قابلیت اتصال به کامپبوتر برای تنظیم سمعک و ایجاد برنامه ها و امکاناتی نظیر سمعک وایرلس دار، سمعک نامریی، سمعک کوچک، سمعک پشت گوشی نامریی، برنامه حذف سوت سمعک، افزایش کیفیت صدا و طبیعی بودن آن، افزایش دقت در تنظیم سمعک و افزایش رضایت بیمار از خرید سمعک فراهم می شود.

• سمعک هوشمند: جدیدترین تکنولوژی سمعک و تغییر برنامه سمعک به صورت اتوماتیک، سیستم وایرلس سمعک قوی تر، برنامه های انتقال فرکانسی برای سمعک کودکان، ایجاد سمعک کوچک و افزایش رضایت بیمار بیشتر از سمعک دیجیتال

دو رده اول در حال حاضر تولید نمی شوند و کیفیت صدای این سمعک ها مطلوب نمی باشد اما دو رده دیگر بسیار صدای واضح و صافی را برای بیماران کم شنوا فراهم می کنند.

سمعک های دیجیتالی و هوشمند قابلیت اتصال با بلوتوث و وایرلس را دارند و بیمار می تواند به راحتی صدای تلفن و تلویزیون را بشنود و می تواند از طریق تلفن همراه خود صدای سمعک را کم و زیاد و حتی برنامه ها را تغییر دهند.

سمعک ها در انواع قیمت وجود دارد و قیمت سمعک بسته با سایز و تکنولوژی آن متغییر است. استفاده از سمعک در صورت مواجهه با صدای بلند از آسیب شنوایی جلوگیری می کند(با تنظیم دقیق خروجی سمعک).

 

آیا در معرض بودن با صدای بلند یا هندزفری باعث شروع وزوز گوش می شود؟

. زمانی که افراد در معرض صدای بلند برای مدت تقریبا 8 ساعت قرار می گیرند سیستم شنوایی(سلول های مویی در حلزون) دچار آسیب می شوند که به این نوع از آسیب کم شنوایی موقت یا TTS گفته می شود و در صورت استراحت شنوایی یا خارج شدن از آن محیط شنوایی به محدوده نرمال بازمی گردد اما اگر فرد مدت زمان بیشتری در محیط نویزی و پرسروصدا قرار گیرد کم شنوایی موقت به صورت دایمی و غیرقابل بازگشت و درمان تبدیل می شود. استفاده از هندزفری با صدای بلند نیز به همین صورت سبب کم شنوایی می شود. زمانی که فرد برای مدت طولانی از هندزفری با صدای بلند گوش می دهد در صورت عدم استراحت شنوایی به مرور آسیب شنوایی ایجاد می شود. توجه داشته باشید در اکثر موارد کم شنوایی ناشی از نویز سبب بروز آسیب در فرکانس های بالا بخصوص فرکانس 4 کیلوهرتز می شود که در درک گفتار یا شنیدن صدا برای فرد اختلالی ایجاد نمی کند. به مرور زمان و با تکرار شرایط میزان افت شنوایی در فرکانس های بالا و بخصوص 4 کیلوهرتز افزایش می یابد(به این معنی که آسیب شنوایی فرکانس های بیشتری را درگیر می کند) و هنگامی که افت شنوایی به میزان بالایی رسید بیمار علایم ناشی از کم شنوایی نظیر مشکل در شنیدن صدا بخصوص در محیط شلوغ، فاصله های دور، شنیدن وزوز گوش و ... را تجربه می کند. یکی از ایرادات یا مشکلات کم شنوایی ناشی از نویز پنهان بودن آن است و زمانی علایم آن آشکار می شود که بیمار دچار افت شنوایی زیادی در فرکانس های بالا و میانی شده است. انجام تست های شنوایی دوره ای(ادیومتری) به صورت سالانه برای افرادی که در معرض نویزهای یا صداهای بلند می باشند ضروری است. همچنین استفاده از هدفون های محافظ گوش، قالب های ضدصوت و ... برای جلوگیری از آسیب ناشی از صداهای بلند در محل کار ضروری است. به مرور زمان که میزان افت شنوایی فرد افزایش می یابد و فرکانس های بیشتری را درگیر می کند تحریک عصب به دلیل کم شنوایی کاهش می یابد. به زبان ساده تر عصب شنوایی به دلیل کم شنوایی ورودی های صوتی کمتری نسبت به زمانی که دچار شنوایی نرمال بود به مغز ارسال می کند که این امر به مرور سبب افزایش فعالیت مغز و فعال شدن پروسه جبران مرکزی می شود. در واقع مغز برای کمک به بهترشنیدن فرد یا تقویت شنوایی فعالیت خود را افزایش می دهد که این امر سبب بروز پلاستیسیتی یا تغییرات در مسیرهای عصبی مغز می شود. افزایش فعالیت مغز همراه با تغییر در مسیرهای عصبی سبب بروز وزوز گوش یا شنیدن صدا در سر یا گوش می شود. *سوال مهم: با توجه به اینکه وزوز گوش ناشی از کم شنوایی به مرور زمان و با پروسه جبران مرکزی شروع شده است آیا وزوز قابل درمان است؟  بله. کاهش و درمان وزوز گوش باید از طریق تغییر مسیرهای عصبی به سمت مسیر شنوایی نرمال و در نتیجه کاهش جبران مرکزی(فعالیت مغز) صورت گیرد در غیر این صورت شاهد کاهش شدت و درمان وزوز گوش نخواهیم بود. برای مثال در بیمار با افت شنوایی شدید و وزوز گوش روش های درمانی نظیر تحریک الکتریکی، لیزر کمک کننده نیست زیرا عامل اصلی شروع وزوز گوش کم شنوایی است و روش درمانی باید با تقویت صدا و تغییر مسیرهای عصبی شنوایی به سمت مسیر نرمال و کاهش فعالیت مغزی و جبران مرکزی همراه باشد تا نتیجه اثربخش مشاهده شود. از نظر مدت زمان پروسه درمان وزوز در موارد کم شنوایی به 3 تا 6 ماه زمان و در موارد شدیدتر 6 تا 9 ماه اشاره شده است. بسیاری از بیماران با تجربه شنیدن صدا در گوش یا سر(وزوز گوش) برای چندین ماه یا حتی سال انتظار درمان در یک جلسه را دارند که این کار امکان پذیر نمی باشد. توجه داشته باشید با گذشت زمان و توجه به وزوز گوش به مرور صدای وزوز در حافظه شنوایی قرار می گیرد و حذف آن سختتر می شود. از طرف دیگر پروسه درمان هر بیماری نیاز به یک دوره درمان دارد. به طور مثال درمان سرماخوردگی با مصرف داروهای مناسب و پرهیز غذایی به یک هفته زمان نیاز دارد و در صورتی که شروع درمان به تاخیر بیفتد پروسه درمان طولانی تر می شود. بنابراین پروسه درمان وزوز گوش نیز از این امر مستثنی نیست.    

آیا وزوز ناشی از کم شنوایی درمان می شود؟

  وزوز گوش یا شنیدن صدا در گوش یکی از مشکلات و معضلات جامعه امروزی می باشد. به دلیل قرارگیری افراد در معرض صداهای بلند یا استفاده طولانی مدت از هندزفری با صدای بلند، مصرف دارو بدون دستور پزشک، افزایش استرس و اضطراب، خواب نامناسب، کمبود ویتامین ها و ... بروز وزوز گوش در حال افزایش است. یکی از مهمترین علت های شروع وزوز گوش کم شنوایی می باشد. همانطور که اطلاع دارید درگذشته سمعک تنها برای بیماران با کم شنوایی قابل استفاده بود اما از سال 2018-2017 به بعد در سمعک ها برنامه تینیتوس تراپی یا صدادرمانی(ماسکر) قرارداده شد. در واقع طبق بررسی های انجام شده روش صدادرمانی با دستگاه در کاهش و حذف وزوز گوش به مرور زمان بسیار موثر بود از این رو در سمعک های جدید برنامه صدادرمانی قرارداده شده است. در سمعک های ماسکردار یا سمعک های مخصوص وزوز گوش علاوه بر تقویت صدا، سمعک قادر به تولید صدای نویز در فرکانس مشخص شده(فرکانس وزوز گوش) و حتی تولید صدای محیط(صدای اقیانوس، دریا، طبیعت و...) می باشد. در بیمارانی که علاوه بر کم شنوایی از وزوز گوش نیز رنج می برند می توان هر دو برنامه یعنی تقویت صدا و ماسکر را فعال کرد اما این سوال مطرح می شود که برای بیمارانی که تنها دارای وزوز گوش(بدون کم شنوایی) می باشند آیا سمعک های ماسکر دار مناسب است؟ بله. در پاسخ به این سوال می توان گفت این قابلیت در این سمعک ها وجود دارد که تنها برنامه ماسکر یا تولید صدا بدون هیچ تقویت صدا فعال باشد و هنگام استفاده از برنامه ماسکر بیمار صدای وزوز گوش خود را نشنود که به مرور(3 تا 6 ماه) وزوز گوش کاهش و حذف پیدا کند. توجه داشته باشید همانند پروسه درمان تمامی بیماری ها درمان وزوز گوش نیز به تدریج انجام می شود و بیمار باید علاوه بر استفاده از سمعک سایر شرایط روحی، احساسی، تغذیه ای و ... را کنترل کند تا در نهایت به بهترین نتیجه یعنی حذف کامل وزوز گوش دست یابد.   

 

سوالات اکثر بیماران در مورد کم شنوایی ناشی از نویز و عوارض آن

*چگونه از کم شنوایی ناشی از نویز مطلع شویم؟ افرادی که به طور دایم در معرض صداهای بلند نظیر کار در کارخانه های ریختگری، تراشکاری، اهنگری و ... می باشند لازم است تست های غربالگری شنوایی که به صورت دوره ای سالانه توسط شرکت انجام می شود را جدی بگیرند و حتما انجام دهند. همچنین افراد می توانند با مراجعه به کلینیک های شنوایی سنجی به صورت سالانه و انجام تست ادیومتری میزان شنوایی یا آسیب شنوایی ناشی از در معرض قرارگیری صداهای بلند را مشخص کنند. *آیا استفاده از سمعک جنبه حفاظت شنوایی دارد(آیا استفاده از سمعک از آسیب ناشی از صداهای بلند جلوگیری می کند)؟ بله. در سمعک های دیجیتال و هوشمند جدید قابلیت کنترل صداهای بلند ناگهانی قرار داده شده است. به این معنی که سمعک در مواجهه با صدای بلند مانع از آسیب به شنوایی می شود. از طرف دیگر در هنگام تنظیم سمعک می توان تقویت صداهای بلند و خروجی سمعک را کاهش داد و در واقع سمعک اجازه خروج صدا از حد مشخص شده را نمی دهد. بنابراین سمعک های دیجیتال و هوشمند علاوه بر تقویت صدا از آسیب های ناشی از صداهای بلند ناگهانی جلوگیری می کنند.  *آیا استفاده از سمعک ماسکر برای درمان وزوز ناشی از کم شنوایی مناسب است؟ بله. همانطور که اطلاع دارید یکی از مهمترین عامل های شروع وزوز گوش که در مقالات و رفرنس های مختلف تایید شده است کم شنوایی می باشد. از این رو در مواردی که کم شنوایی به مرور سبب شروع وزوز گوش شده است استفاده از سمعک های ماسکر دار با هدف تقویت صدا و ارائه نویز باندباریک در فرکانس وزوز بهترین گزینه می باشد. همچنین هیچ درمان دیگری به جز سمعک برای افراد با کم شنوایی پیشنهاد نشده است. در نتیجه استفاده از سمعک علاوه بر حذف عوارض کم شنوایی یعنی وزوز گوش می شود از بدترشدن شنوایی یا ضعیف شدن شنوایی در طول زمان جلوگیری می کند. *آیا درمان وزوز گوش با تحریک الکتریکی برای تمام بیماران قابل انجام است؟ خیر. طبق رفرنس ها انجام تحریک الکتریکی برای بیماران با کم شنوایی تاثیر زیادی ندارد. به زبان ساده تر در صورت داشتن کم شنوایی بیشتر از متوسط(50 دسی بل) در سه تا چهار فرکانس احتمال پاسخ به تحریک الکتریکی کاهش پیدا می کند و روش صدادرمانی با سمعک همراه با تقویت صدا در فرکانس های آسیب دیده(سمعک های ماسکردار) پیشنهاد می شود.  *برای خرید سمعک باید به کجا مراجعه کنم؟ پروسه خرید سمعک نیازمند داشتن تست شنوایی یا ادیومتری می باشد که براساس میزان و نوع کم شنوایی سمعک مناسب انتخاب شود. از این رو جهت خرید و تهیه سمعک مراجعه به کلینیک های شنوایی سنجی جهت انجام تست شنوایی و مشاوره در مورد ظاهر، تکنولوژی و مزایای سمعک لازم و ضروری است. *مرکز تعمیرات سمعک در تهران کجا است؟ کلینیک شنوایی و سمعک فراشنوا علاوه بر تجویز جدیدترین سمعک های روزدنیا، تعمیر انواع مدل های سمعک از برندهای مختلف را نیز انجام می دهد. همچنین بیماران خارج از تهران می توانند سمعک تعمیری خود به آدرس فراشنوا ارسال کنند. توجه داشته باشید هزینه تعمیر سمعک قبل از انجام  با بیمار هماهنگ می شود و بعد از تایید بیمار تعمیرات انجام می شود و سپس با تیباکس یا پست پیشتاز در سریعترین زمان به ادرس بیمار ارسال می شود.  

کلینیک شنوایی و سمعک فراشنوا

تجویز انواع مدل های سمعک هوشمند با اندازه نامریی، پشت گوشی و ریک با پرداخت اقساط و متناسب با شرایط بیمار در کلینیک فراشنوا ارائه می شود. همچنین جدیدترین روش های درمان وزوز گوش با تحریک الکتریکی، ماسکر و سمعک، لیزر، ویتامین و رژیم های غذایی کاهش دهنده وزوز گوش و ... برای بیمارانی که از شنیدن صدا در گوش رنج می برند انجام می شود. علاوه بر این موارد تعمیر و تنظیم انواع مدل های سمعک، تهیه قالب های ضدآب و ضدصوت، انجام مانورهای درمانی سرگیجه، تست ادیومتری بزرگسالان، تست OAE، تست ای بی ار نوزادان و سایر خدمات شنوایی در مرکز فراشنوا برای بیماران عزیز ارائه می شود.

برای ارتباط و کسب اطلاعات بیشتر با متخصصین سمعک فراشنوا تماس حاصل فرمایید: 02188949368 02188958823 09105241071 برای مشاهده نتایج تجویز انواع سمعک و درمان های وزوز گوش به پیج فراشنوا در اینستاگرام مراجعه فرمایید: Samak_Farashenava@ کانال علمی تلگرام مرکز فراشنوا: https://t.me/farashenava