انواع عفونت گوش میانی و درمان آنها
عفونت گوش میانی چیست؟
انواع عفونت گوش میانی و درمان آنها :اوتیت میانی به عفونت گوش میانی گفته می شود که باعث التهاب (قرمزی و تورم) پرده گوش و تجمع مایع در پشت آن می شود. در هر سن و جنسیتی ممکن است به عفونت گوش میانی مبتلا شود اما نوزادان بین 6 تا 15 ماهه بیشتر مبتلا می شوند. تخمین زده می شود که از هر چهار کودک، یک کودک حداقل یک عفونت گوش میانی را تا سن 10 سالگی تجربه می کند. علت این امر تفاوت در آناتومی و نحوه قرارگیری شیپوراستاش در نوزادان و بزرگسالان می باشد.
علت عفونت گوش میانی در کودکان و بزرگسالان
شیپوراستاش لوله ای است که که گوش میانی را حلق متصل می کند که در هنگام صحبت کردن، غذا خوردن یا به صورت دستی(اعمال فشار هوا در گوش ها) باز و بسته می شود. وظیفه شیپوراستاش یکسان سازی فشار داخل گوش میانی با فشار بیرون و تخلیه مخاط گوش میانی به داخل حلق می کند. در صورتی که شیپوراستاش به درستی عمل نکند یا عملکرد ضعیفی داشته باشد می توان انتظار عفونت در گوش میانی داشت.
در بیشتر موارد در هنگام سرماخوردگی و تورم لوزه ها شیپوراستاش قادر به تهویه مناسب در گوش میانی نمی باشد که به دنبال آن فشار منفی در پشت پرده گوش و گوش میانی ایجاد می شود که می تواند شروع عفونت در گوش میانی شود.
همچنین در بعضی از کودکان لوزه سوم به صورت طبیعی دچار تورم می باشد که مانع از عملکرد درست شیپوراستاش می شود که به دنبال آن فشار منفی در گوش میانی و بروز عفونت در آن می باشد.
از علت هایی که عفونت گوش میانی در کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر می باشد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شیپور استاش در کودکان دارای طول کوچکتر، ماهیچه ضعیف تر و وضعیت قرارگیری افقی دارد درحالی که در بزرگسالان شیپوراستاش دارای ماهیچه قوی تر، وضعیت قرارگیری عمودی می باشد که باکتری یا ویروس ها به راحتی وارد فضای گوش میانی نمی شوند.
- لوزه کودکان نسبتاً بزرگتر از بزرگسالان است
توجه: کودکان با سندرم داون، شکاف کام و شکاف لب نسبت به سایر کودکان در خطر بیشتر عفونت گوش میانی می باشند.
اما در بزرگسالان علت های دیگری سبب بروز عفونت گوش میانی می شود. در بزرگسالان ورود آب به داخل گوش میانی به علت پارگی پرده گوش و بروز عفونت گوش میانی بسیار شایع تر می باشد. پارگی پرده گوش می تواند در اثر ضربه فیزیکی، ضربه صوتی انفجار، ورود جسم خارجی در گوش و... صورت گیرد.
علایم عفونت گوش میانی در بزرگسالان
علائم و نشانه های رایج اوتیت مدیا در بزرگسالان عبارتند از:
- گوش درد
- تخلیه مایع از گوش
- مشکل شنوایی
علایم عفونت گوش میانی در اطفال و کودکان
علائم و نشانه های رایج اتیت مدیا در کودکان عبارتند از:
- درد گوش به خصوص هنگام دراز کشیدن
- کشیدن گوش
- مشکل خواب
- گریه کردن بیشتر از حد معمول
- مشکل در شنیدن یا پاسخ دادن به صداها
- از دست دادن تعادل
- تب 100 فارنهایت (38 درجه سانتیگراد) یا بالاتر
- پارگی پرده گوش و تخلیه مایع از گوش(خیس شدن بالش کودک)
- سردرد
- از دست دادن اشتها
انواع عفونت گوش میانی
*اوتیت میانی با تورم و تجمع مایع در گوش میانی بدون عفونت باکتریایی یا ویروسی. این نوع از عفونت ممکن است به این دلیل رخ دهد که تجمع مایع پس از بهبود عفونت گوش ادامه می یابد. همچنین ممکن است به دلیل برخی اختلالات یا انسداد غیر عفونی شیپورهای استاش رخ دهد.
*اوتیت میانی مزمن همراه با ترشح: عفونت مزمن گوش میانی زمانی رخ می دهد که مایع در گوش میانی بدون وجود عفونت ویروسی یا باکتریایی باقی بماند. این امر کودکان را مستعد ابتلا به عفونت های جدید گوش می کند و ممکن است شنوایی را تحت تأثیر قرار دهد.
*اوتیت میانی چرکی مزمن: این نوع از عفونت گوش با درمان های معمول از بین نمی رود و می تواند منجر به ایجاد سوراخ یا پارگی در پرده گوش شود.
در صورت بروز و مشاهده علایم عفونت گوش میانی چه زمانی باید به پزشک متخصص مراجعه شود؟
- علائم بیش از دو تا سه روز طول بکشد
- سن کودک کمتر از 6 ماه باشد
- گوش درد شدید
- نوزاد یا کودک نوپا پس از سرماخوردگی یا سایر عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی بی خواب یا تحریک پذیر شود.
- ترشح مایع، چرک یا مایع خونی از گوش مشاهده شود
- تب بالای 40 درجه
چگونه عفونت گوش میانی یا اتیت مدیا در کودکان و بزرگسالان تشخیص داده می شود؟
در اکثر اوقات برای تعیین دقیق عفونت گوش میانی متخصص اطفال یا گوش حلق بینی تست تمپانومتری را درخواست می کند. در تست تمپانومتری وضعیت پرده گوش(سالم یا پارگی پرده گوش)، عفونت گوش میانی و عملکرد شیپور استاش را می توان بررسی کرد که در صورت وجود عفونت در گوش میانی پاسخ تمپانومتری تایپ B یا خط صاف می باشد.
همچنین در تست ادیومتری که برای بزرگسالان قابل انجام است کم شنوایی انتقالی مشاهده می شود. برای بررسی وضعیت شنوایی نوزادان و تایید تست تمپانومتری انجام تست OAE نیز کارامد می باشد. در تست OAE وضعیت شنوایی نوزاد با بررسی عملکرد سلول های مویی حلزون بررسی می شود که در صورت وجود عفونت در گوش میانی نوزاد پاسخ OAE یا حلزون Fail می شود.
با انجام اتوسکوپی نیز در بزرگسالان و نوزادان می توان وجود عفونت را تایید کرد. به این صورت که علایم و نشانه هایی که بر روی پرده نرمال قابل مشاهده است دیده نمی شود و بیشتر پرده به صورت کدر و فاقد Cone of light می باشد.
درمان های خانگی عفونت گوش میانی چیست؟
*کمپرس سرد یا گرم
استفاده از یک کیسه یخ یا آب گرم برای کاهش گوش درد بسیار کارامد می باشد. توجه شود که کیسه آب گرم یا سر در داخل یک حوله قرار داده شود تا از سوختگی گوش یا پوست جلوگیری شود. همچنین می توانید هر 10 دقیقه یکبار کمپرس سرد و گرم را جایگزین کنید.
*مسکن های بدون نسخه (OTC)
مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن و استامینوفن که بدون نسخه از داروخانه قابل تهیه می باشند برای تسکین درد کمک کننده می‌باشند. همچنین این داروها درد و تب را کاهش می دهند و به احساس راحتی و استراحت بهتر فرد کمک می کنند.
*وضعیت خواب
نحوه خوابیدن می تواند بر درد گوش تأثیر بگذارد. سر فرد روی دو یا چند بالش قرار گیرد تا گوش آسیب دیده بالاتر از بقیه بدن باشد. همچنین اگر گوش سمت چپ عفونت دارد بهتر است به پهلوی راست بخوابید.
درمان انواع عفونت های گوش میانی
اکثر عفونت های گوش در عرض سه تا پنج روز از بین می روند و نیازی به درمان خاصی ندارند(توجه داشته باشید این قضیه زمانی صادق است که پرده گوش دچار پارگی نباشد یا در صورت پاره بودن پرده گوش از ورود آب به داخل گوش میانی جلوگیری شود).
بعد از انجام تمپانومتری و تشخیص قطعی عفونت گوش میانی در مرحله اول تجویز آنتی بیوتیک همراه با مسکن برای کاهش درد تجویز می شود. بعد از 10 تا 14 روز استفاده منظم از داروها مجدد نیاز به انجام تمپانومتری و بررسی گوش میانی می باشد. در صورتی که عفونت گوش به طور کامل برطرف شد مصرف دارو نیز قطع می شود.
همچنین توجه داشته باشید در بعضی موارد با مصرف داروهای آنتی بیوتیک قوی همچنان عفونت گوش قابل درمان نمی باشد و حتی تشدید می شود. علت این امر بخصوص در کودکان وجود لوزه سوم که با معاینه حلق به راحتی قابل تشخیص می باشد یا عملکرد ضعیف شیپور استاش و تهویه ضعیف گوش میانی می باشد.
بنابراین در صورتی که بعد از پنج روز عفونت گوش به خودی خود یا بعد از دوهفته مصرف آنتی بیوتیک درمان مشاهده نشد در این موارد با انجام جراحی و قراردادن لوله تهویه(لوله VT) بر روی پرده گوش به درمان عفونت گوش میانی کمک می شود.
در واقع لوله تهویه سبب می شود عفونت یا مایع پشت پرده گوش از طریق لوله خارج شود و در گوش میانی تهویه بهتری صورت گیرد که به مرور عفونت گوش میانی به طور کامل حذف می شود. اما در صورت عدم استفاده از لوله تهویه عفونت گوش به مرور می تواند سبب آسیب به حلزون(بروز کم شنوایی حسی عصبی)، پارگی پرده گوش(پارگی پرده گوش به علت فشار مایع پشت پرده گوش)، خوردگی استخوانچه های گوش میانی، ماستویدیت یا سایر آسیب های سیستم شنوایی شود.
در اکثر موارد لوله های تهویه بعد از مدتی به صورت خودبه خودی از پرده گوش جدا می شود. بعد از افتادن و جدا شدن لوله تهویه، پرده گوش شروع به ترمیم می کند که در صورت خشک بودن گوش میانی و عدم عفونت 2 هفته به طول می انجامد. مراجعه مجدد بعد از دوهفته به پزشک متخصص یا شنوایی شناس برای ارزیابی و چک آپ مجدد ضروری می باشد.
توجه1: در حین استفاده از VT بخصوص در هنگام استحمام نباید آب وارد گوش میانی شود زیرا سبب تشدید مجدد عفونت گوش می شود. استفاده از قالب های ضدآب که توسط شنوایی شناس با قالبگیری از گوش ساخته می شود برای جلوگیری از ورود آب مناسب می باشند.
توجه2: در صورت طولانی شدن درمان عفونت گوش به دلیل بروز کم شنوایی انتقالی استفاده از سمعک های استخوانی یا پشت گوشی با قالب برای جبران کم شنوایی و کمک به شنوایی نرمال در کودک پیشنهاد می شود.
همچنین توجه داشته باشید در مواردی که تورم و بزرگ شدن لوزه سوم مانع از عملکرد درست شیپوراستاش و بروز عفونت در گوش میانی شده است جراحی لوزه سوم ضروری می باشد. در این موارد نیز ابتدا تجویز اسپره های بینی و دارو توسط پزشک متخصص صورت می گیرد و در صورتی که تاثیری بر روند درمان نداشته باشد جراحی لوزه سوم انجام می شود.
سوالات بیماران در زمینه انواع عفونت گوش میانی و درمان آن
*علت اصلی عفونت گوش میانی در کودکان چیست؟
علت اصلی بروز عفونت گوش میانی در کودکان و نوزادان داشتن شیپوراستاش ضعیف و عملکرد ضعیف آن می باشد. به دلیل نحوه قرارگیری شیپوراستاش(در حالت افقی قرار دارد) و ماهیچه های ضعیف آن در هنگام سرماخوردگی کودک سریعا دچار عفونت گوش می شود. همچنین به دلیل وجود لوزه سوم در اکثر کودکان و بسته شدن لوله استاش توسط آن یکی دیگر از دلایل بروز اوتیت مدیا در اطفال می باشد.
*علت اصلی عفونت گوش میانی در بزرگسالان چیست؟
علت اصلی بروز عفونت گوش میانی ورود آب به داخل گوش میانی به علت پارگی پرده گوش می باشد. در بزرگسالان بر خلاف کودکان شیپوراستاش به صورت عمودی قرار گرفته است در نتیجه احتمال عفونت گوش میانی کاهش پیدا می کند.
* عفونت گوش میانی چه علایمی دارد؟
- درد گوش، بخصوص در زمان دراز کشیدن
- مشکل خواب
- کشیدن گوش(بخصوص در کودکان)
- شنیدن زنگ خفیف در گوش(وزوز گوش)
- احساس پری یا کیپ شدن در گوش
- گریه بیش از حد در کودکان
- مشکل در شنیدن صدا یا عدم پاسخ به صداها
- عدم تعادل
- تب 38 درجه یا بالاتر
*آیا عفونت گوش میانی باعث کم شنوایی می شود؟
بله. انواع عفونت های گوش خارجی و میانی باعث بروز کم شنوایی انتقالی می شوند که فرد در شنیدن انواع صداها دچار مشکل می شود.
*آیا کم شنوایی ناشی از عفونت گوش میانی قابل برگشت است؟
بله. در صورت برطرف شدن عفونت در گوش میانی و برطرف شدن مشکل انتقالی شنوایی به محدوده نرمال بازمیگردد.
*چگونه عفونت گوش میانی درمان و برطرف می شود؟
اکثر عفونت های گوش میانی (اوتیت میانی) در بزرگسالان در عرض سه تا پنج روز از بین می روند و نیازی به درمان خاصی ندارند. در صورت درد گوش استفاده از مسکن می تواند کمک کننده باشد. توجه داشته باشید برای نوزادان و کودکان در صورت بروز اوتیت مدیا(عفونت گوش میانی) مراجعه به متخصص اطفال یا گوش حلق بینی ضروری می باشد.
*در صورت عدم درمان عفونت گوش میانی چه مشکلی ایجاد می شود؟
عفونت درمان‌نشده در گوش میانی می‌تواند به سایر بافت‌های مجاور داخل و اطراف گوش و در موارد نادر حتی به جمجمه گسترش یابد و منجر به مننژیت شود. عفونت گوش میانی همچنین می تواند سبب بروز ماستوئیدیت(بخش استخوانی در پشت گوش) شود و سبب آسیب به استخوان ماستوئید و ایجاد کیست های چرکی در آن شود.
کلینیک شنوایی و سمعک فراشنوا
تجویز انواع سمعک های مخصوص وزوز گوش، سمعک های مخصوص اطفال و کودکان، ارزیابی و درمان وزوز گوش با روش های جدید، ارزیابی شنوایی نوزادان و کودکان در مرکز فراشنوا انجام می شود.
جهت مشاوره تلفنی و آنلاین با شماره های زیر با ما در ارتباط باشید: 09105241071(مشاوره آنلاین) 02188958823 02188949368 اینستاگرام جهت مشاهده نتایج درمان: Samak_farashenava (سمعک فراشنوا)