انتخاب و شرایط کاشت حلزون

کاندیداتوری، شرایط و انواع کاشت حلزون در ایران

کاشت حلزون چیست؟

کاشت حلزون شکلی از درمان شنوایی می باشد که می تواند با استفاده از تحریک الکتریکی عصب شنوایی با استفاده از الکترود، بخشی از شنوایی را به فرد ناشنوا بازگرداند.

پیشرفت فناوری در دو دهه اخیر، خصوصاً درعلم میکروالکترونیک موجب شده که پروتز کاشت حلزون با اندازه ای بسیار کوچکتر نسبت به قبل، عدم آسیب به ساختارهای داخل حلزون گوش(در بعضی برندهای کاشت حلزون) و کاهش Fail کاشت حلزون انجام شود.

اجزای اصلی این پروتز عبارتند از یک میکروفون که صدا را از طریق سیم به پردازشگر گفتار خارجی منتقل می‌کند تا در آنجا تبدیل به سیگنال دیجیتالی شود. سپس صدا مجدداً از پردازشگر به قطعه خارجی قرار گرفته روی سر متصل می‌شود. این قطعه خارجی با آهن ربا به بخش کاشت شده در زیر پوست متصل است و سیگنال‌های کدبندی شده را با انتقال بسامد رادیویی به آن منتقل می‌کند.

بخش زیر پوستی نیز سیگنال‌های کدبندی شده را رمز گردانی کرده و تبدیل به جریان الکتریکی می‌کند که از طریق یک سیم به حلزون منتقل می‌شود. الکترود های قرار گرفته در انتهای سیم نیز عصب شنوایی  را تحریک می‌کنند و ایمپالس‌های الکتریکی به سیستم شنوایی مرکزی(مغز) ارسال شده و در آنجا به صورت صوت درک می‌شوند

با وجود آن که ممکن است برخی اجزای پروتز یا طراحی آن در میان کمپانی‌های مختلف متفاوت باشد، اما اصول کلی عملکرد آن‌ها مشابه یکدیگر است.

معیارهای انتخاب یک فرد برای استفاده از کاشت حلزون نیز تغییرات زیادی کرده‌ است و امروزه شاهد این هستیم که از نوزادان زیر 6 ماه تا سالمندان 80 سال کاشت شده اند.

 امروزه بیش از 324 هزار نفر در سراسر دنیا از کاشت حلزون  برای بازگردانی عملکرد شنوایی استفاده می‌کنند. با وجود آن که در عملکرد شنوایی کاربران این پروتز تفاوت هایی وجود دارد، اما به جرات می‌توان گفت که یک کاربر معمولی می‌تواند با استفاده از این دستگاه در محیط ساکت با تلفن صحبت کند.

طبق آمارهای موجود، تعداد افرادی که تا سال 2016 میلادی در سراسر جهان برای آن ها کاشت حلزون انجام شده است، به 600 هزار نفر رسیده است. این تعداد تا ماه دسامبر 2012 میلادی تقریباً 325 هزار نفر بود. با این آمار مشخص هست که هر سال تعداد قابل توجهی به تعداد افراد استفاده کننده از کاشت حلزون افزوده می شود.  

انواع پروتزهای کاشت شده در ایران

کاشت حلزون Cochlea

محصول کمپانی Cochlear Nucleus استرالیا که در ایران نیز دارای نمایندگی و سابقه فعالیت در حوزه کاشت حلزون می باشند.

کاشت حلزون Med el

محصول کمپانی مد ال اتریش می باشد که دارای سابقه بیش از 40 سال در زمینه کاشت حلزون می باشد که در سال 2013 جزء بهترین کاشت حلزون معرفی شد و در ایران نیز دارای نمایندگی و فعالیت می باشند.

کاشت حلزون Advance Bionic

محصول کشور امریکا می باشد که در ایران نیز دارای نمایندگی و سابقه فعالیت می باشد.

بیمارستان های عمل کاشت حلزون در ایران

1.بیمارستان امیر اعلم تهران

2.بیمارستان لقمان حکیم تهران

3.بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص) تهران

4.بیمارستان حضرت بقیه الله الاعظم (عج) تهران

5.بیمارستان حضرت قائم (عج) مشهد

6.بیمارستان خلیلی شیراز

7.بیمارستان حضرت فاطمه زهرا (س) اصفهان

8.بیمارستان حضرت امام رضا (ع) تبریز

9.بیمارستان حضرت امام خمینی (ره) اهواز   

10.بیمارستان بعثت همدان

11.بیمارستان شفای کرمان

12.بیمارستان الزهرا(س) زاهدان

13.بیمارستان امام خمینی (ره) کرمانشاه

در بالا بیان کردیم که تمامی برندهای کاشت حلزون دارای عملکرد یکسان می باشند. همچنین با وجود تفاوت روش های پردازش گفتار و طراحی الکترودها میان پروتزهای کاشت حلزون، تفاوت بارزی در عملکرد دریافت کنندگان این پروتزها دیده نمی‌شود. به طور خلاصه می توان گفت بین پروتزهای کاشت حلزون تفاوتی وجود ندارد.

معیارهای انتخاب بیماران

امروزه برای بیمارانی که دارای باقی مانده شنوایی بسیار کم یا افت عمیق که با سمعک قادر به دریافت و ارتباط برقرارکردن وجود ندارد از پروتزهای کاشت استفاده می شود. همچنین در مواردی که افت شنوایی عمیق در تمامی فرکانس به جز فرکانس های پایین(فرکانس پایین نرمال یا متوسط) وجود دارد می توان از کاشت حلزون ترکیبی (هیبرید به معنی ترکیبی از تقویت اکوستیکی و الکتریکی) استفاده شود. با این کاشت بیمار فرکانس های پایین را بدون تقویت و همانند افراد عادی می شنود و اطلاعات شنوایی فرکانس های بالا که دارای افت عمیق می باشند از طریق کاشت حلزون دریافت و پردازش می شود.

هم چنین در موارد اختلال نوروپاتی شنوایی نیز با وجود دارا بودن آستانه‌های نزدیک به هنجار در ادیوگرام، کاشت حلزونی در این افراد انجام شده ‌است و عملکرد بیمار به ویژه در نویز بهبود چشمگیری یافته ‌است.

(در بحث بیماران نوروپاتی در مقالات قبلی بیان شد که استفاده از کاشت حلزون، سمعک یا دیگر تقویت کننده با رعایت و کنترل صدا و تنظیم دقیق جهت درمان این بیماران انجام می شود).

هر قدر که عملکرد پروتزهای کاشت حلزون پیشرفت کرده و بهبود یافته ‌است، هزینه آن ها نیز کاهش یافته و جراحی آن در حجم وسیع تری نسبت به گذشته انجام می‌گیرد تا جایی که پیش بینی می‌شود در آینده به سطح قیمت سمعک‌ های معمولی برسد و فرد کم شنوا بتواند خود میان سمعک یا کاشت حلزونی (یا هردو) انتخاب نماید.

اقدامات لازم جهت تشکیل پرونده کاشت حلزون

در صورت عدم پاسخ نوزاد در تست های غربالگری شنوایی در بیمارستان یا مطب شخصی انجام تست تشخیصی ای بی ار لازم و ضروری می باشد. بنابراین مرحله اول انجام تست های شنوایی ای بی ار (بررسی عملکرد عصب شنوایی) و تست شنوایی OAE توسط متخصص شنوایی شناس در دو دوره(یک و سه ماهگی نوزاد) لازم است. در صورت تایید کم شنوایی تجویز و استفاده از سمعک به مدت 6 ماه انجام می گیرد. در طول این مدت اگر توانایی های شنوایی نوزاد با استفاده از سمعک پیشرفت نشان دهد تشکیل پرونده کاشت حلزون به تعویض انداخته می شود اما در صورت عدم پاسخ و پیشرفت نوزاد نتایج تست های ای بی ار در دو دوره همراه با درخواست پروسه کاشت حلزون به نزدیکترین مرکز کاشت حلزون ارسال می شود. بعد از انجام مجدد تست های شنوایی در مرکز کاشت حلزون پرونده نوزاد تشکیل و در صف انتظار جهت انجام جراحی قرار می گیرد.

تشکیل پرونده کاشت حلزون باید در سریعترین زمان ممکن و قبل از 3 تا 4 سالگی کودک انجام شود زیرا اول رشد گفتاری و مغزی کودک دچار تاخیر نشود و دوم هزینه کاشت حلزون به صورت دولتی(کاشت حلزون دولتی دارای مبلغ بسیار پایینی نسبت به کاشت حلزون آزاد می باشد) در نظر گرفته شود. فرق کاشت حلزون دولتی با کاشت آزاد در زمان انتظار و میزان هزینه می باشد. 

بررسی بهبود گفتار قبل و بعد از جراحی کاشت حلزون

با وجود تحقیقات فراوان، هنوز هیچ ابزاری در دسترس نیست که بتوان با کمک آن قبل از عمل جراحی، میزان موفقیت و عملکرد کاشت حلزونی را پیش بینی نمود.

البته عوامل مختلفی می توانند بر موفقیت و عملکرد بیمار بعد از کاشت تاثیر داشته باشند که شامل:

• علت کم شنوایی
• طول مدت کم شنوایی
• عملکرد شنوایی و گفتار قبل از عمل کاشت

مسایل آموزشی و زبانی کاشت حلزون

هدف کاشت حلزونی کودکان با کم شنوایی عمیق یا ناشنوا بعد از انجام جراحی رسیدن به رشد زبانی هنجار همانند سایر افراد نرمال می باشد.

شواهد موجود نشان می‌دهد که کاشت به موقع می‌تواند تضمین کننده فرآیند بلوغ هنجار در سیستم شنوایی مرکزی و قشر مغز شود و به دنبال آن رشد زبانی هنجار صورت گیرد.

پس از دریافت پروتز کاشت حلزونی، فرد برای استفاده مطلوب از سیستم شنوایی خود باید تحت برنامه‌های فشرده(در حدود 120 جلسه) تربیت شنوایی و گفتار درمانی مرکز کاشت شده قرار بگیرد تا بتواند حداکثر استفاده را از آموزش ها و توانایی های شنوایی خود داشته باشد. با وجود آن که روش‌های متعددی جهت آموزش این افراد وجود دارد ولی باید گفت که درمان شنوایی کلامی از مناسب ترین روش‌های آموزشی ناشنوایان است که امکان کسب زبان بیانی و گفتار را از طریق گوش دادن فراهم می‌کند.

مطالعات مختلف نشان می دهد که در صورت عدم وجود محرکات شنوایی، بلوغ قشر مغز به تاخیر می‌افتد ولی اگر کاشت حلزون قبل از ۷ سالگی انجام شود، فرآیند بلوغ مجددا آغاز می‌گردد. ضمنا رشد زبانی در کودکان کاشت حلزون شده بسیار بهتر از سایر کودکان کم شنوای بدون کاشت است و مشابه با کودکان هنجار می‌باشد. 

همانطور که در بالا به آن اشاره شد در صورت بروز کم شنوایی در نوزاد و کودک حتی به میزان خفیف(کم شنوایی به میزان 10%) در رشد گفتار، بلوغ سیستم شنوایی مرکزی تاثیر منفی دارد. استفاده از سمعک در این گروه تا قبل از 7 سالگی پیشنهاد می شود و بعد از این مدت امکان برداشتن سمعک وجود دارد.

مسایل توانبخشی کاشت حلزون

بعد از کاشت حلزون بیماران نیاز به چند جلسه تنظیم پروتز کاشت و حضور در مرکز کاشت دارای پرونده مراجعه کنند. همچنین برای افراد بزرگسال با کم شنوایی عمیق که از کاشت حلزون استفاده می‌کنند، لازم است فرآیندهای یادگیری یا تطبیق برای چند ماه تا چند سال طی شود که به مرور زمان عملکرد گفتاری آنها بهبود می‌یابد (به دلیل اینکه این گروه از بیماران بعد از دوره زبان آموزی دچار کم شنوایی شده اند و یادگیری گفتار، تشکیل حافظه و رشد مغزی در آنها انجام گرفته است نسبت به کودکان و نوزادان زمان کمتری برای تطبیق نیاز دارند).

بر اساس تفاوت‌های بین فردی، سرعت طی نمودن فرآیند تطبیق و همین طور سطح نهایی عملکرد در بیماران مختلف متفاوت است و نمی‌توان این اختلافات را به تفاوت در نوع پروتزهای مورد استفاده در بیماران مختلف نسبت داد.

همچنین در بخش توانبخشی بعد از کاشت گروهی متشکل از شنوایی شناس، گفتار درمان و مربیان آموزش های ویژه در مورد شنیدن و گفتار را انجام می دهند. این گروه باید دوره های لازم برای نوتوانی و توانبخشی کودکان و بزرگسالان کاشت شده را ببینند و مهارت‌های لازم در این زمینه را کسب کنند.

کاشت حلزون یک طرفه در مقابل کاشت دوطرفه

در معیارهای کاشت حلزون در ایران در صورتی که هردو گوش دارای کم شنوایی عمیق(کم شنوایی 100 تا 120 دسی بل) باشند و سمعک هیچ کمکی از نظر شنوایی برای بیمار فراهم نکند یک گوش به صورت دولتی کاشت حلزون می شود اما برای کاشت گوش دوم باید به صورت آزاد اقدام شود.

از نظر عملکردی انجام کاشت دوطرفه نسبت به کاشت یکطرفه بسیار متفاوت می باشد چون بیمار از هر دو نیمکره مغز خود جهت شنیدن صدا استفاده می کند. در بیماران سمعکی نیز این قضیه صدق می کند و بیمارانی که از سمعک دو گوشی استفاده می کنند درک صدا بسیار بالاتر(بخصوص محیط شلوغ و پرسروصدا)، راحتی شنیدن صدا، کیفیت بهتر صدا را نسبت به سمعک یک طرفه تجربه می کنند. 

وضعیت فعلی کاشت حلزون

کاشت حلزون شنوایی از سال 1371 در ایران شروع به فعالیت کرده است و از سال 1371 تا پایان نیمه اول سال 1395، تعداد 8203 عمل کاشت حلزون در مراکز کاشت حلزون سراسر کشور صورت گرفته است. به صورت حدودی سالیانه 1200 تا 1500 کاشت حلزون برای بیماران در ایران انجام می شود.

نتیجه گیری

پیشرفت سریع در تکنولوژی موجب تغییرات بسیار زیادی در نسل بعدی کاشت حلزون شده و عملکرد کلی و فیزیکی پروتز کاشت را تحت تاثیر قرار خواهد داد. به نظر می‌رسد که در آینده شاهد پروتزهای بهتر و کوچک تر از نظر اندازه و عملکرد باشیم.

در استراتژی‌های جدید پردازش سیگنال در کاشت حلزون دو طرفه و همچنین پروتزهای هیبرید قادر به استخراج، کدبندی و انتقال ویژگی‌های مهم گفتار (به ویژه پارامترهای ظریف زمانی و طیفی که سبب طبیعی بودن گفتار گوینده می شود)، درک گفتار در حضور نویز، تمایز بین موسیقی از نویز و لذت بردن از موسیقی، تمایز و مکان یابی صداها افزایش می‌یابد.

برای تعیین وقت و مشاوره با شماره های زیر تماس حاصل فرمایید: 09105241071 02188949368