تفاوت ها و مشکلات گفتاری در کودکان کم شنوا و نرمال

تفاوت و مشکلات رشد گفتار و زبان کودک کم شنوا و سالم چیست؟

 

در این بخش در مورد مشکلات گفتار و زبان در نوزادان صحبت می شود. همچنین سوال هایی نظیر علت های کم شنوایی در نوزادان، زمان تولید گفتار در کودکان، علایم کم شنوایی در کودکان، درمان کم شنوایی در نوزادان و کودکان، کلاس های آموزشی تربیت شنوایی و گفتار درمانی و زمان انجام کلاس های آموزشی در این مقاله پاسخ داده می شود.

علت ایجاد کم شنوایی در نوزادن چیست؟ چرا کم شنوایی در نوزادان ایجاد می شود؟

کم شنوایی ایجاد شده در نوزادان و کودکان قبل از دوره زبان آموزی می باشد به همین دلیل به آنها پیش زبانی یا pre lingual گفته می شود و چون کودک از نظر گفتاری رشد پیدا نکرده است تجویز سمعک در زمان مناسب بسیار مهم می باشد. توجه داشته باشید در بزرگسالان کم شنوا به دلیل رشد کامل زبان و گفتار زمان تجویز سمعک بسیار مهم نمی باشد اما در کودکان زمان مهمترین بخش می باشد.

   

مهمترین عواملی که در ایجاد کم شنوایی در نوزادان نقش دارد به ترتیب شامل

 

*تولد نارس

*وزن زیر 1500 گرم

*بستری در بخش مراقبت های ویژه نوزادان(NICU) بیشتر از 5 روز

*عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی کم شنوایی

*عفونت و ویروس ها در طول بارداری

(مهمترین این موارد سیتومگالوویروس(CMV) می باشد که می تواند از مادر به جنین منتقل شود و باعث کم شنوایی در نوزاد شود)

*مصرف داروهای آسیب رسان توسط مادر

(مصرف داروهای آمینوگلوکوزید ها نظیر جنتامایسن، ازیترو مایسین، کانامایسین، نیومایسین و...)

*مشکل در RH مادر و نوزاد

*عوامل دیگر نظیر دیابت مادر، فشار خون بالا در حین زایمان، کمبود اکسیژن، ضربه و فشار به سر در حین زایمان و ... از مهمترین عامل های ایجاد کننده کم شنوایی در نوزادان می باشند.

 

علایم کم شنوایی در نوزادان چگونه می باشد؟

*خفه بودن گفتار و صداهای دیگر(نامفهوم بودن صداهای گفتار).

*مشکل در درک کلمات به ویژه در حضور سر و صدای پس زمینه یا در محیط شلوغ.

*مشکل در شنیدن صامت ها

*درخواست تکرار گفتار یا اغلب از دیگران می خواهند که شمرده شمرده، واضح تر و بلندتر صحبت کنند.

*نیاز به افزایش صدای تلویزیون یا رادیو.

علایمی که در بالا به آن اشاره شد همچنین می تواند برای بزرگسالان با کم شنوایی نیز دیده شود و هرچه میزان افت شنوایی برای کودک یا بزرگسال بیشتر باشد این علایم بیشتر و مشخص تر می باشد.

 

 

راههای تشخیص کم شنوایی در نوزادان چیست(چگونه از کم شنوایی نوزاد یا کودک مطمین شویم)؟

در ارزیابی شنوایی نوزادان به دستگاه یا تستی نیاز می باشد که بدون همکاری نوزاد یا کودک پاسخ های شنوایی آن را ثبت کند. بنابراین تست های مرسوم بزرگسالان نظیر تست ادیومتری برای کودکان قابل انجام و مناسب نیست.

تست هایی نظیر تست OAE، تست ای بی ار و تست ASSR برای ارزیابی شنوایی نوزادان و کودکان بسیار مرسوم و مفید می باشد.

تستOAE یا OtoAcoustic Emission به عنوان تست غربالگری شنوایی در بدو تولد برای نوزاد انجام می شود و در صورت عدم پاسخ سلول های مویی حلزون به دلیل آسیب نوزاد برای تست ای بی ار ارجاع داده می شود تا وجود کم شنوایی و شدت کم شنوایی در نوزاد مشخص شود. در این تست با قراردادن پروب داخل کانال گوش و ارائه صدا در شدت ثابت(چون این تست یک تست غربالگری می باشد امکان تغییر شدت وجود ندارد) پاسخ های حلزون گوش به صورت اتومات ثبت می شود. در صورت عملکرد نرمال سلول های مویی پاسخ به صورت PASS و در صورت عدم عملکرد نرمال پاسخ تست به صورت FAIL ثبت می شود.

همچنین دقت داشته باشید در صورت پاسخ نرمال تست OAE حتما باید تست ABR انجام شود زیرا در بیماری نوروپاتی شنوایی پاسخ های حلزون نرمال می باشند اما پاسخ عصب شنوایی دچار مشکل است و در صورت عدم تست ای بی ار قادر به تشخیص بیماری نمی باشیم.

در تست ای بی ار(ABR: Auditory BrainStem Response) با چسباندن الکترود بر روی پیشانی و ماستوئید(برجستگی پشت لاله گوش) و ارائه صدا از طریق هدفون یا اینسرت فون در داخل کانال گوش پاسخ های عصب شنوایی ثبت می شود. برای ارزیابی شنوایی نوزادا امکان ارائه صدا در شدت های مختلف وجود دارد به این صورت که اگر پاسخ ها در شدت 30 دسی بل ثبت شد می توان با اطمینان گفت شنوایی نوزاد در محدوده نرمال قرار دارد و برخلاف آن هرچه شدت ثبت شده از 30 دسی بل بیشتر باشد نشان دهنده کم شنوایی در میزان های مختلف می باشد.

تست ای اس اس آر (ASSR: Auditory Steady State Response) نیز یکی دیگر از تست های شنوایی نوزادان و کودکان می باشد. در این تست امکان ارائه صدا در سطح شدت های بالاتر وجود دارد و بیشتر برای ارزیابی کم شنوایی های زیاد(کم شنوایی عمیق) استفاده می شود.

 

 

درمان کم شنوایی در نوزادان چیست؟

کم شنوایی برخلاف سایر بیماری ها قابل درمان نمی باشد و آسیب ایجاد شده غیرقابل برگشت می باشد. بنابراین تنها راه درمان کم شنوایی استفاده از تقویت کننده ها می باشد. تقویت کننده ها نظیر سمعک متناسب با میزان کم شنوایی نوزاد یا بزرگسال در فرکانس های مختلف، در هر فرکانس تقویت لازم را اعمال می کند. به طور مثال در فرکانس 500 فرد دچار 10 درصد کم شنوایی می باشد و در فرکانس 4000 هرتز دارای 50 درصد افت شنوایی می باشد.

تجویز سمعک در نوزادان و کودکان تنها به صورت پشت گوشی و با قالب نرم امکان پذیر می باشد و تجویز سمعک های داخل گوشی یا نامریی به هیچ وجه قابل انجام نمی باشد. همچنین برای خرید سمعک نوزاد بهتر است سمعک با قابلیت ها و تکنولوژی بالاتری انتخاب شود زیرا کودک برای رشد مغز و شنوایی خود نیاز به دریافت بهترین و صاف ترین(کیفیت بالا) صدای گفتار و محیط اطراف را دارد.

همچنین اکثر کم شنوایی در نوزادان به صورت دو طرفه می باشد بنابراین تجویز سمعک نیز باید به صورت دوطرفه انجام شود و استفاده از یک سمعک برای نوزاد پیشنهاد نمی شود زیرا تحریک تنها در یک گوش انجام می شود و گوش مقابل یا نیمکره مقابل به دلیل عدم تحریک(ورودی های صدا) قادر به رشد و کارامدی مناسب یا عملکرد نرمال در آینده نمی شود.

 

   

مشکلات کودکان کم شنوا با یادگیری و رشد گفتار و زبان

همانطور که اطلاع دارید به دلیل عدم شناسایی کم شنوایی در نوزاد و عدم تجویز به موقع سمعک دوره زبان آموزی نوزاد دچار تاخیر می شود(طبق تجربه نویسنده اکثر خانواده ها به دلیل جنبه منفی سمعک در جامعه حاضر به استفاده از سمعک برای کودک خود نمی باشند و برای پذیرش این مسئله به چندین ماه زمان نیاز دارند). کودکان با کم شنوایی به دلیل رشد ناکافی مغز و ضریب هوشی متفاوت نسبت به هم سن و سال های خود در یادگیری کلمات و مهارت های زبانی مشکل دارند.

بر اساس یک مطالعه استرالیایی که شامل 86 کودک 7 و 8 ساله با سمعک بود، کودکان کم شنوا نسبت به سایر کودکان در رشد گفتار و خواندن با مشکلات بیشتری روبرو هستند.

حس شنوایی به دلیل ارتباط با رشد مغز و یادگیری از طریق تعامل با محیط اطراف بسیار مهم می باشد و همچنین حس شنوایی برای رشد گفتار و همچنین یادگیری در نحوه خواندن ضروری است. نتایج مطاله دیگر نشان داد که کودکان با کم شنوایی به طور متوسط 10 ماه از کودکان با شنوایی عادی در همان سنین در خواندن عقب ترند(توجه داشته باشید میزان افت شنوایی نوزاد، زمان تجویز سمعک، تمرین های تربیت شنوایی، تمرین گفتار و شنوایی توسط مادر در خانه و ... عوامل مهمی می باشند که بر یادگیری و خواندن تاثیر دارد).

همچنین مشخص شد که توانایی کودکان در درک گفتار و صحبت کردن به وضوح با توانایی شنوایی آنها مرتبط است. بر همین اساس کودکان کم شنوا 20 درصد درک گفتار کمتری از سایر کودکان دارند و در مطالعات دیگر مشخص شد که کودکان با کم شنوایی در بیان خود 26 درصد کمتر از کودکان با شنوایی نرمال عملکرد و توانایی دارند.

تلفظ صحیح کلمات یکی دیگر از چالش های کودکان کم شنوا است. در بررسی دیگر مشخص شد که کودکان کم شنوا در مقایسه با سایر کودکان دارای سه برابر بیشتر تلفظ نادرست کلمات بودند.

در ادامه محققین در این مطالعه تخمین زدند که 66 درصد از کودکان کم شنوا از یک ناتوانی قابل توجه در یادگیری گفتار رنج می برند.

 

   

از چه سنی باید تربیت شنوایی انجام شود؟  سن مناسب برای تربیت شنوایی چه زمانی است؟

 

تشخيص و مداخله به موقع در اختلالات شنوايي و گفتار نقش حياتي دارد و تاثير مداخله با توجه به سن شروع آموزش كودكان مبتلا به اين اختلالات متفاوت است. در مطالعه ای با هدف بررسی سن شروع تمرین های تربیت شنوایی در کودکان انجام شده بود نتایج به صورت زیر بیان شد.

در این مطالعه مشخص شد که کودکان مبتلا به کم شنوایی به لطف برنامه های غربالگری شنوایی نوزادان شانس تشخیص زودرس را دارند و آموزش خود را تا سن 2 سالگی آغاز می کنند که به عنوان یک دوره بحرانی برای رشد زبان و گفتار در نظر گرفته می شود. با این حال، این یک واقعیت غیرقابل انکار است که هنوز سن ایده آل برای شروع تمرین های تربیت شنوایی برای کودکان مشخص نمی باشد. همچنین سن تشخیص و شروع آموزش در کودکان مبتلا به اختلالات گفتاری به دلیل تاخیر در مراجعه خانواده ها به مراکز ارزیابی شنوایی نوزادان و کودکان به تعویق افتاده می شود.

همچنین در روش اربر(Erber) که یکی از روش های تربیت شنوایی کودکان می باشد باعث بهبود قابل توجهی در مهارت های شنوایی در کودکان با کم شنوایی شدید تا عمیق بین سنین 3 تا 4 سال می شود.

در انتها می توان گفت انجام تربیت شنوایی بخش مهمی از بهبود توانایی های گفتاری کودکان کم شنوا را تشکیل می دهد و باید در سریعترین زمان ممکن شروع شود. هدف از تربیت شنوایی در کودکان با کم شنوایی های مختلف به حداکثر رساندن مزایای سمعک یا کاشت حلزون است که به کودکان کم شنوا امکان دریافت و پردازش صداها به ویژه صداهای گفتاری را با دقت بیشتری می دهد. به زبان ساده تر می توان گفت تربیت شنوایی باید به کودکان ناشنوا کمک کند تا ویژگی های درکی را از ورودی شنیداری استخراج کنند که شرط لازم برای ساخت واژگان شنیداری و یادگیری زبان است.

 

 

سوالات متدوال بیماران در مورد رشد گفتار و زبان کودک سالم و کم شنوا

*آیا کم شنوایی بر روی گفتار کودک تاثیر دارد؟

شنوایی اولین حسی می باشد که در نوزاد فعال می شود و به دلیل رشد مغز و جنبه های شناحتی در نوزاد حس شنیدن و شنوایی دارای اهمیت بالایی می باشد. بنابراین در پاسح به این سوال می توان گفت بله اما میزان تاثیر آن بستگی به درجه کم شنوایی نوزاد دارد به این صورت که هر چه میزان کم شنوایی بیشتر باشد به دلیل عدم شنیدن تمامی صداها کودک قادر به بیان هیچ حروفی و در نتیجه بیان گفتار نمی باشد و برخلاف آن در صورت کم شنوایی ملایم کودک تنها در بیان بعضی از حروف دچار مشکل می باشد.

*چگونه کم شنوایی نوزاد را بررسی کنیم؟

تست شنوایی نوزاد به دلیل عدم همکاری نوزاد و کودک با فرد بزرگسالان متفاوت است. اولین تست شنوایی نوزاد در بیمارستان و تست OAE(بررسی سلول های مویی خارجی حلزون) انجام می شود. تست بعدی که بسیار مهم می باشد و در تشخیص قطعی کم شنوایی کودک نقش دارد تست ای بی ار یا تست عصب شنوایی می باشد. در هر دو تست نیاز است نوزاد یا کودک در آرامش و بدون سروصدا باشند. در هنگام انجام تست بهتر است نوزاد یا کودک در خواب عمیق باشند.

*آیا برای تمامی نوزادان انجام تست شنوایی ضروری می باشد؟

بله. انجام تست های دوره ای OAE و ABR در شناسایی سریعتر و درمان به موقع نقش بسیار مهمی دارد.

*آیا نوزاد یا کودک کم شنوا قادر به صحبت کردن می باشد؟

بله. در صورت انجام تست های دوره ای شنوایی(OAE و ABR) و شناسایی به موقع و درمان کم شنوایی(استفاده از سمعک یا کاشت حلزون) در سریعترین زمان ممکن می توان گفتار کودک کم شنوا همانند افراد نرمال باشد. رشد گفتار و زبان در دوره 1 تا 3 سالگی می باشد بنابراین شناسایی و درمان باید قبل از یک سالگی انجام شده باشد تا کودک بتواند تمامی صداها حتی بخش هایی که دچار آسیب شده است قادر به شنیدن و تولید آنها باشد. از طرف دیگر برای جلوگیری از تاخیر گفتار و زبان کودک با کم شنوایی انجام آموزش های تربیت شنوایی توسط متخصص شنوایی شناس و گفتار درمانی توسط متخصص گفتاردرمانی لازم و ضروری می باشد.

*آیا نوزاد کم با کم شنوایی می تواند از سمعک داخل گوشی استفاده کند؟

خیر. به طور روتین نوزاد و کودک کم شنوا باید از سمعک پشت گوشی با قالب نرم استفاده کنند زیرا به دلیل کوچک بودن کانال گوش، رشد سریع ان، افزایش احتمال گم شدن سمعک یا حتی خوردن سمعک توسط نوزاد تجویز سمعک های داخل گوشی برای نوزاد ممکن نیست.

*آیا کم شنوایی ملایم و خفیف نیز باعث تاخیر و اختلال در رشد گفتار نوزاد می شود؟

بله. خانواده های کودک کم شنوا دقت کنند که مغز کودک(بخش های کرتکس شنوایی و حافظه شنوایی) همانند یک لوح سفید می باشد و تنها با شنیدن صدا(گفتار سایر افراد) حتی صداهای بی معنی نظیر صدای نویز زمینه، صدای تیک تیک ساعت، بوق ماشین و موتور، صدای زنگ در و سایر صداها کودک نسبت به صداها آگاهی پیدا می کند بنابراین حتی در صورت افت شنوایی خفیف و ملایم استفاده از سمعک بخصوص قبل از دوره زبان آموزی ضروری می باشد.

*شنیدن و تولید چه صداهایی برای نوزاد با کم شنوایی سخت می باشد؟

عدم شنیدن صدا بستگی به نوع کم شنوایی کودک دارد. در اکثر کم شنوایی هایی کودکان و حتی بزرگسالان افت شنوایی در فرکانس های بالا(High Tone Loss) دیده می شود. در صورت افت شنوایی در فرکانس های بالا کودک قادر به شنیدن صداهای س، ش، ز، ح و سایر صداهای مربوط به این منطقه نمی باشد و چون کودک قادر به شنیدن این صداها نیست قادر به تولید آنها نیز نمی باشد. از صداهای فرکانس پایین می توان به صدای پ، ب، آ و... اشاره کرد.

*آیا کم شنوایی در نوزاد و کودک می تواند سبب کاهش ضریب هوشی و تاخیر رشد مغزی شود؟

بله. همانطور که در بخش بالا بیان شد شنوایی بر روی شناخت و رشد مغز از طریق شنیدن صدا و یادگیری آنها انجام می شود. توجه داشته باشید حتی کم شنوایی موقت نظیر عفونت های مزمن می تواند تاثیر منفی بر روی نوزاد و کودک داشته باشد.

کلینیک شنوایی و سمعک فراشنوا  

ارزیابی شنوایی نوزادان و گودکان با تست OAE و ABR، تجویز انواع مدل های سمعک همراه با ارزیابی و درمان وزوز گوش در مرکز فراشنوا قابل انجام می باشد.

جهت مشاوره تلفنی و آنلاین با شماره های زیر با ما در ارتباط باشید: 09105241071(مشاوره آنلاین) 02188958823 02188949368 اینستاگرام جهت مشاهده نتایج درمان: Samak_farashenava (سمعک فراشنوا)