بهترین، جدیدترین و موثرترین روش درمان وزوز گوش چیست؟
بهترین، جدیدترین و موثرترین روش درمان وزوز گوش چیست؟
(آیا درمان قطعی وزوز گوش وجود دارد؟)
وزوز گوش چیست و سبب چه مشکلاتی در فرد می شود؟
وزوز گوش به عنوان صدایی که در گوش(یک یا هر دو گوش) زمانی که در محیط هیچ منبع صوتی وجود ندارد شنیده می شود. وزوز گوش می تواند در اثر عوامل زیادی نظیر کم شنوایی، ضربه فیزیکی و تصادف، ضربه صوتی شدید، ضربه روحی و فشار عصبی، استرس و کم خوابی، داروهای اتوتوکسیت، بیماری های گوش(جرم گوش، عفونت گوش، پارگی پرده گوش، اتواسکلروزیس، منییر، تومورهای عصب شنوایی) یا حتی سکته گوش یا افت ناگهانی شنوایی ایجاد و تشدید شود. توجه داشته باشید وزوز گوش بیماری نیست بلکه عارضه یکی از مواردی که بیان شد یا بیماری خاصی است. همچنین نگرانی بسیاری از افراد با وزوز گوش آسیب های مغزی و شنوایی ناشی از وزوز گوش است اما دقت داشته باشید وزوز گوش برای افراد هیچ خطر و عارضه ای ندارد(بروز کم شنوایی، افزایش کم شنوایی، آسیب به مغز و...) و تنها از نظر سایکولوژی یا روانی سبب بروز مشکلاتی می شود. از مشکلاتی که وزوز گوش می تواند برای فرد ایجاد کند می توان به کم خوابی، استرس های شدید، افزایش فشار های عصبی، کاهش آستانه تحمل و عصبانیت های شدید، مشکل در روابط خانوادگی و شغلی، بروز افسردگی و در موارد شدید فکر به خودکشی می تواند از آسیب های ناشی از وزوز گوش بیان شود. در بعضی از موارد وزوز گوش با هایپراکیوسیس یا حساسیت بیش از حد به صداها همراه است. به زبان ساده تر بیمار علاوه بر شنیدن صدا در سر قادر به تحمل صداهای بلند و متوسط نمی باشد(توجه کنید این صداها برای افراد نرمال عادی است). برای مثال طبق گفته بیماران با وزوز گوش و هایپراکیوسیس می توان به عدم تحمل صدای گریه کودک، عدم تحمل صدای بوق ماشین، عدم تحمل صدای افتادن ظرف ها روی هم، عدم تحمل زنگ در یا گوشی همراه و ... اشاره کرد. در موارد شدید فرد حتی از بیرون رفتن از منزل نیز واهمه و ترس دارد و به ندرت یا به اجبار منزل را ترک می کند.
بهترین درمان وزوز گوش در دنیا
تاکنون درمان های بسیار زیادی در مقالات و رفرنس های شنوایی به آنها اشاره شده است و در مقالات کارامدی آنها بر روی افراد با وزوز بررسی شده است. بر طبق این موارد به روش هایی نظیر صدادرمانی با دستگاه و سمعک، تحریک الکتریکی با جریان مستقیم، تحریک الکتریکی عصب واگ با جریان متناوب، موسیقی درمانی و ناچ فیلتر، لیزر کم توان، روش TRT، روش شناختی رفتاری CBT، ویتامین درمانی، رژیم غذایی مناسب وزوز و ... اشاره کرد. حال سوال مهمی در اینجا مطرح می شود که بهترین روش درمان وزوز گوش برای فرد با وزوز چیست؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا باید در مورد علت های شروع وزوز گوش و مکانیسم های آن اطلاعات داشته باشیم. با دانستن این موارد بهتر می توان راه درمانی یا روش مناسب برای هر بیمار را انتخاب کرد و بیمار در سریعترین زمان و با کمترین هزینه به نتیجه دلخواه خود برسد.
چرا وزوز گوش شروع می شود؟
*علت اول: کاهش تحریک و فعالیت عصب شنوایی به واسطه کم شنوایی از مهمترین علت های شروع وزوز گوش کم شنوایی می باشد. در واقع کم شنوایی سبب می شود شدت یا قدرت تمامی صداهای اطراف بیمار شامل صدای گفتار، نویز زمینه و صدای محیط به میزان کم شنوایی کاهش پیدا کند و در عصب تحریک کمتری اتفاق بیفتد. به طور مثال 40 تا 50 درصد کم شنوایی سبب می شود صداهای زیر این محدوده شامل نویز زمینه، صداهای آرام، صدای پرنده، گفتار در فاصله دور، صدای یخچال، صدای کولر و... قابل شنیدن نباشد و تنها صداهای بالای این میزان قابل شنیدن است. در نتیجه شانس تحریک عصب شنوایی در طول روز نسبت به یک فرد با شنوایی نرمال کاهش پیدا می کند. به مرور زمان و عدم جبران کم شنوایی مغز با افزایش فعالیت عصبی خود و ایجاد مسیرهای عصبی جدید(پلاستیسیتی عصبی) کاهش فعالیت عصب شنوایی را جبران می کند که به این عمل جبران مرکزی گفته می شود. نورو پلاستیسیتی: تغییر عملکرد مغز با توجه به شرایط پلاستیسیتی گفته می شود به این معنا که اگر در مسیر حرکت چاله ای وجود داشته باشد فرد مسیر خود را تغییر می دهد و از مسیر دیگه ای حرکت می کند. در واقع مغز با توجه به ورودی های محیط فعالیت خود یا عملکرد خود را تغییر می دهد و چون این پلاستیسیتی در مغز اتفاق می افتد به آن نورو پلاستیسیتی یا پلاستیسیتی عصبی گفته می شود. بنابراین پدیده جبران مرکزی سبب ایجاد مسیرهای عصبی جدید می شود که عارضه این تغییر عملکرد یا فعالیت عصبی شنیدن صدا در گوش یا وزوز می باشد. در واقع وزوز گوش ناشی از افزایش فعالیت عصبی در مغز می باشد. علت دوم: کاهش مهار و افزایش تحریک به واسطه کم شنوایی طبق رفرنس بیان شده است که فرکانس های بالا نقش مهار بیشتری در سیستم عصبی دارند و کم شنوایی در فرکانس بالا سبب کاهش مهار و درنتیجه افزایش فعالیت عصبی می شود. در ادامه افزایش فعالیت عصبی سبب بروز یا شروع وزوز گوش در گوش یا سر می شود. علت سوم: تغییر در مسیرهای عصبی در مغز در این تیوری علت شروع وزوز گوش را تغییر در مسیرهای عصبی یا شروع پلاستیسیتی می داند. همانطور که در بخش اول بیان کردیم وزوز گوش عارضه یک بیماری است و بیماری محسوب نمی شود. بنابراین زمانی که بیماری یا عاملی نظیر کم شنوایی، ضربه صوتی، ضربه روحی سبب تغییر در مسیرهای عصبی شود احتمال بروز وزوز گوش نیز افزایش می یابد. علت چهارم: تغییر در مسیرهای غیر شنوایی در این تیوری تغییر در مسیرهای غیر شنوایی نظیر درگیری های احساسی، استرس های شدید در شروع وزوز گوش نقش دارد و مسیر های شنوایی نظیر کم شنوایی نقشی در شروع وزوز گوش ندارد. در واقع با درگیری های احساسی شدید سیستم لیمبیک(مرکز کنترل احساسات و هیجانات در مغز می باشد) همراه با سایر بخش ها در مغز نظیر آمیگدال، هیپوکامپوس و... دچار تغییر در فعالیت عصبی خود می شوند که به دنبال آن مسیرهای عصبی جدیدی ایجاد می شود که عارضه آن شنیدن صدا یا وزوز گوش است. به زبان ساده تر می توان اینگونه بیان کرد که برخلاف تیوری های دیگر که عامل کم شنوایی نقش اساسی در شروع وزوز گوش داشت در این تیوری عامل شروع وزوز گوش کم شنوایی نمی باشد و تنها عامل های احساسی و هیجانی سبب بروز وزوز گوش شده اند. نکته مهم: توجه کنید در این تیوری ممکن است فرد دارای کم شنوایی یا حتی شنوایی نرمال باشد اما عامل اصلی درگیری در مسیرهای غیرشنوایی می باشد. نکته مهم: مراجعه به کلینیک های شنوایی سنجی و انجام ارزیابی شنوایی یا نوار گوش در شروع شنیدن صدا در سر ضروری است. زیرا طبق علت هایی که در مورد شروع وزوز گوش بیان کردیم مهمترین عامل یا تشدید کننده وزوز گوش کم شنوایی می باشد از این رو در همان ابتدا باید وضعیت شنوایی مشخص شود. با توجه به تیوری هایی که در مورد شروع وزوز گوش گفته شد دید بهتری در مورد علت های ایجاد وزوز گوش پیدا کرده ایم و بهتر می توان درمان مناسب برای وزوز گوش را انتخاب کرد.
آیا روش درمان وزوز گوش برای هر فرد مختلف است؟
در این بخش در مورد مهمترین عامل های شروع وزوز گوش و روش هایی که طبق رفرنس و تجربه بهترین و موثرترین پاسخ را به درمان وزوز می دهند توضیح داده می شود. بیماران عزیز به این نکته توجه داشته باشید هیچ روش درمانی به صورت 100% و قطعی نمی باشد به این معنی که ممکن است استفاده از سمعک در بیمار با کم شنوایی و وزوز گوش هیچ تاثیری بر روی شدت وزوز نداشته باشد و در مقابل برای عده بسیار زیادی سبب کاهش قابل توجه در شدت وزوز گوش شود. اولین عامل: کم شنوایی همانطور که در مقالات گذشته بیان شد و طبق تیوری های اول، دوم و سوم که در بخش بالا بیان کردیم تنها راه حل برای درمان وزوز گوش در صورتی که کم شنوایی عامل شروع وزوز گوش باشد جبران کم شنوایی و بازگشت به مسیرهای عصبی نرمال می باشد. از این رو تنها راه جبران کم شنوایی استفاده از سمعک مناسب با نوع و میزان کم شنوایی فرد می باشد و هیچ راه دیگری درمانی دیگری برای کم شنوایی وجود ندارد. با استفاده از سمعک و جبران مناطق فرکانسی دچار آسیب شنوایی به مرور زمان و با افزایش تحریک عصبی و کاهش پدیده جبران مرکزی در مغز و بازگشت به مسیر عصبی اولیه وزوز گوش نیز کاهش و حذف می شود.
سوال 1: مدت زمان حذف کامل وزوز گوش چقدر است؟
مدت زمان درمان و حذف وزوز گوش برای هر فرد مختلف می باشد و توجه داشته باشید تنها استفاده از سمعک برای حذف وزوز گوش کافی نیست. برای سرعت بخشیدن به پروسه درمان و افزایش کارامدی روش درمانی استفاده از ویتامین ها و رژیم غذایی مناسب برای وزوز و همچنین کنترل استرس، درگیری های ذهنی، فشار عصبی و داشتن خواب مناسب در کنار سمعک ضروری است.
سوال 2: آیا استفاده از سمعک در افراد با کم شنوایی و وزوز گوش دایمی و همیشگی است؟
همانطور که در تیوری های شروع وزوز گوش بیان شد به مرور زمان و با کاهش ورودی و فعالیت عصبی وزوز گوش شروع می شود. تصور کنید بعد از شش ماه استفاده از سمعک وزوز گوش تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا می کند به طوری که فرد به حالت روحی و ذهنی نرمال دست می یابد و استفاده از سمعک را قطع می کند. بعد از چندماه عدم استفاده از سمعک مجددا شاهد کاهش ورودی به عصب و شروع جبران مرکزی در مغز و در نتیجه شروع وزوز گوش خواهیم بود و این پروسه تکرار می شود. حتی ممکن است وزوز با شدت بیشتری نسبت به حالت قبل بازگردد. از این رو در این افراد پیشنهاد می شود که بعد از قطع وزوز گوش از عدم استفاده از سمعک خودداری کنند و در طول روز حداقل 1 تا 2 ساعت از سمعک استفاده کنند. *توجه بسیار مهم: استفاده از سمعک بعد از قطع وزوز گوش بستگی به میزان شنوایی فرد دارد. به این صورت که اگر فرد در مکالمات روزانه دچار مشکل است باید از سمعک استفاده کند اما اگر افت شنوایی کمی تنها در یک گوش وجود دارد و فرد هیچ مشکلی در شنیدن صدا و مکالمات روزانه ندارد بهتر است در طول روز 1 تا 2 ساعت از سمعک استفاده کند. سوال 3: آیا روش درمانی دیگری نظیر تحریک الکتریکی با جریان مستقیم(TDCS) یا تحریک الکتریکی عصب واگ برای درمان وزوز گوش ناشی از کم شنوایی وجود ندارد؟ بر طبق تجربه بیماران کم شنوا که برای درمان وزوز گوش از روش های دیگری نظیر تحریک الکتریکی (بیمار حاضر به استفاده از سمعک برای درمان وزوز گوش نشد) استفاده کرده اند مشاهده شد که در چند جلسه اول کاهش تیزی و شدت بعد از تحریک الکتریکی اتفاق افتاد اما بعد از چند جلسه وزوز به حالت اولیه خود باز می گردد و هیچ کاهشی دیده نمی شود. در واقع می توان گفت شاید مغز به تحریک الکتریکی پاسخ مثبت نشان دهد اما چون عامل کم شنوایی همچنان باقی مانده است و مجددا سبب افزایش فعالیت در سیستم عصبی مرکزی(مغز) می شود وزوز با شدت اولیه یا حتی شدت بالاتر بازمی گردد. حتی در بعضی از بیماران مشاهده شد که بعد از چندین جلسه تحریک مغناطیسی، طب سوزنی، طب سنتی هیچ تغییری در شدت وزوز گوش ایجاد نشد و وزوز با همان شدت اولیه باقی مانده بود. عامل دوم: ضربه روحی شدید برطبق تیوری چهارم با اختلال در سیستم لیمبیک و تغییر در مسیرهای غیرشنوایی وزوز گوش ایجاد می شود. بنابراین طبق جدیدترین مقالات بهتر است از روش صدادرمانی و تحریک الکتریکی به صورت همزمان استفاده شود. به این صورت که مسیر شنوایی توسط روش صدادرمانی و مسیرغیرشنوایی توسط روش الکتریکی تحریک و فعال شوند. همچنین طبق تجربه نویسنده در ویزیت بیماران با استرس شدید یا خبر فوت اقوام در اثر کرونا روش صدادرمانی با دستگاه و سپس تجویز سمعک بسیار تاثیرگذار بود. بنابراین به احتمال بسیار زیادی انجام روش صدادرمانی یا تحریک الکتریکی به تنهایی نیز در کاهش شدت وزوز گوش موثر است. عامل سوم: ضربه صوتی شدید در ضربه صوتی شدید نظیر صدای گلوله در بعضی موارد مشاهده شده است که وزوز گوش بعد از چندهفته از بین می رود اما در موارد شدیدتر وزوز باقی می ماند. همچنین ضربه صوتی شدید می تواند سبب بروز کم شنوایی در فرکانس 4 کیلوهرتز و بروز کم شنوایی ناشی از نویز(NIHL) نیز شود. بنابراین در صورت بروز افت شنوایی بیشتر از ملایم استفاده از روش صدادرمانی پیشنهاد می شود. در غیراین صورت روش صدادرمانی یا الکتریکی گزینه مناسبی در کاهش و حذف وزوز گوش می باشد. عامل چهارم: بدترشدن وزوز گوش با روش صدادرمانی برطبق تیوری دوم بیان کردیم که مهار کاهش پیدا می کند و فعالیت بخش تحریکی افزایش پیدا می کند. از این رو عامل شروع وزوز گوش کاهش فعالیت عصبی نظیر کم شنوایی نمی باشد و برعکس شاهد افزایش فعالیت در منطقه عصب شنوایی مرتبط با وزوز می باشیم. از این رو در بعضی موارد مشاهده شده است که بیمار بدون کم شنوایی یا حتی افت شنوایی با مشکل وزوز گوش مراجعه می کند و بعد از ارزیابی وزوز گوش و یک دقیقه ارائه صدای نویز در فرکانس وزوز(روش صدادرمانی) انتظار کاهش شدت وزوز یا حتی حذف موقت وزوز را داریم اما شاهد افزایش شدت وزوز گوش به جای کاهش شدت هستیم. در این حالت فعالیت یک منطقه فرکانسی در عصب(منطقه فرکانسی که وزوز گوش در آن شنیده می شود) دچار افزایش فعالیت نسبت به مناطق کناری خود می باشد. از این رو با ارائه صدا در فرکانس وزوز فعالیت عصبی آن منطقه بیشتر افزایش پیدا می کند(نسبت به قبل) که در نتیجه شاهد بدترشدن صدای وزوز گوش می باشیم. در این حالت چه روش درمانی مناسب است؟ در این موارد انجام صدادرمانی با روش موسیقی درمانی با ناچ فیلتر یا سمعک های مخصوص وزوز گوش که دارای برنامه ناچ فیلتر می باشند گزینه مناسبی است. همچنین تحریک الکتریکی نیز می تواند کمک کننده باشد زیرا تحریک الکتریکی سبب ریلکس شدن و بازگشت به فعالیت نرمال عصب می شود که می تواند در کاهش فعالیت عصبی آن منطقه فرکانسی موثر باشد. روش ناچ فیلتر در واقع می تواند منطقه فرکانسی خاصی را فیلتر کند و هیچ صدایی به آن منطقه ارائه نشود و در مقابل تمام فرکانس های کناری تحریک شوند. با این کار تمامی مناطق عصب دچار فعالیت عصبی یکسان می شوند که به مرور سبب کاهش شدت وزوز گوش و عادت پذیری می شود. عامل پنجم: مصرف داروهای اتوتوکسیت داروهای اتوتوکسیت شایع نظیر جنتامایسین، ازیترومایسین،سیسپلاتین ها، داروهای سرطان و... سبب آسیب به سلول های مویی در حلزون و درنتیجه کاهش شنوایی می شوند. از این رو طبق تیوری های گفته شده در صورت عدم جبران کم شنوایی با سمعک، وزوز گوش شروع می شود. بنابراین در این حالت نیز به دلیل بروز کم شنوایی استفاده از سمعک تنها راه حل موجود می باشد. *نکته مهم: قرص آسپیرین به دلیل جلوگیری از غلظت خون و رقیق کردن خون توسط افراد زیادی مصرف می شود اما این نکته را به یاد داشته باشید که قرص آسپیرین می تواند سبب بروز کم شنوایی موقت در فرکانس بالا و حتی وزوز گوش شود اما خوشبختانه با قطع آسپیرین کم شنوایی و وزوز از بین می روند و فرد به حالت نرمال باز میگردد. توجه داشته باشید در صورت نیاز به قطع دارو حتما با پزشک متخصص خود مشورت کنید و سپس قطع مصرف دارو را شروع کنید. عامل ششم: مشکلات عروقی و وزوز های ضربانی وزوز ضربانی یا شنیدن ضربان قلب در گوش در بیشتر موارد در اثر گرفتگی عروق، غلظت خون، مشکل در تغذیه(مصرف زیاد چربی و قند) یا در موارد شدید تومور گلوموس ژوگولار در گوش میانی می باشد. برای درمان وزوز ضربانی انجام لیزر کم توان، روش صدادرمانی، رژیم غذایی مناسب، حجامت، طب سنتی گزینه های مناسبی می باشند. عامل های دیگری نیز در شروع و ایجاد وزوز گوش نقش دارند که در اینجا تنها به چند مورد از مهمترین عامل های ایجاد وزوز گوش اشاره شده است. در صورت شروع وزوز گوش بهتر است در همان ابتدا به دنبال درمان وزوز گوش باشید زیرا به مرور زمان و توجه مداوم بر روی وزوز گوش مشکلات روحی و روانی شدیدی برای فرد ایجاد می کند. از طرف دیگر به دلیل مشکلات روحی و روانی شدید ناشی از وزوز احتمال پاسخ به درمان کاهش پیدا می کند. کلینیک شنوایی و وزوز فراشنوا یکی از خدمات ویژه کلینیک فراشنوا فعالیت بر روی درمان وزوز گوش با روش های جدید می باشد. در این کلینیک اکثر روش های درمانی که در درمان وزوز گوش کارامد و موثر می باشند تهیه و به کار گرفته می شود. علاوه بر این جدیدترین سمعک های روزدنیا با کیفیت و امکانات مناسب برای بیماران عزیز با شرایط پرداخت اقساطی تجویز می شود. سمعک های 100درصد نامریی، سمعک های ریک نامریی، سمعک های ماسکر دار، سمعک مخصوص کودکان، سمعک های سوپر و التراپاور و ... در مرکز فراشنوا موجود می باشد. همچنین تعمیر و تنظیم انواع مدل های سمعک نیز در این مرکز انجام می شود.