علایم کم شنوایی کودکان
کم شنوایی در کودکان
یکی از مهمترین بحث ها در زمینه کم شنوایی شناسایی و تشخیص کم شنوایی و تجویز سمعک مناسب در نوزادان و کودکان می باشد. در این مقاله به سوال هایی که خانواده ها در مورد کم شنوایی کودکان مطرح کرده اند به طور خلاصه پاسخ داده می شود:
*چرا کم شنوایی در کودک ایجاد می شود؟
*احتمال بروز کم شنوایی در چه کودکانی بیشتر است؟
*علایم کم شنوایی در نوزاد و کودک چیست؟
*چه تفاوتی بین دوره زبان آموزی کودک کم شنوا با سالم وجود دارد؟
*تست شنوایی نوزاد در خواب چیست؟
*آیا کم شنوایی نوزاد درمان می شود؟
*آیا امکان استفاده از سمعک نامریی برای نوزاد یا کودک وجود دارد؟
...
*احتمال بروز کم شنوایی در چه کودکانی بیشتر است؟
طبق دستورالعمل کمیته ارزیابی شنوایی کودکان (JCIH) نوزادان و کودکانی که موارد زیر را داشته باشند حتما باید در چندین نوبت تست شنوایی ای بی ار و تست OAE انجام شود:
- وزن پایین تر از 1500 گرم
- سابقه خانوادگی کم شنوایی
- مصرف انتی بیوتیک در بخش مراقبت های ویژه جنتامایسین، کانامایسین و غیره
- ناهنجاری های سر و صورت نظیر شکاف کام، شکاف لب، آترزی گوش، میکروشیا
- سندرم های مرتبط با کم شنوایی همچون سندرم داون، لوشر، واردنبرگ و غیره
- ضربه به سر و شکستگی جمجمه در حین تولد
- بستری شدن در بخش مراقبت ویژه نوزادان (NICU) بیشتر از 5 روز
- تولد زود رس
- بیلی روبین بالا
همچنین والدین کودکان نیز هوشیار باشند که اگر کودک یکی از مشکلات زیر را داشت حتما به کلینیک های شنوایی سنجی جهت بررسی وضعیت شنوایی کودک خود مراجعه کنند:
- عفونت های مکرر گوش
- تاخیر گفتار و زبان
- ضربه به سر
- عفونت های باکتریال نظیر اوریون، مننژیت و غیره
- در معرض صدای بلند و نویز طولانی مدت
.
علایم کم شنوایی و تاخیر در گفتار کودکان چیست؟
- تاخیر در گفتار و زبان
- عدم تلفط صحیح کلمات
- عدم پاسخ به صداهای ضعیف مانند پچ پچ یا درگوشی
- عدم پاسخ و توجه به صداها با فاصله دور
- حساسیت بیش از حد به صداهای بلند
- اختلال در یادگیری و رشد شناختی
- کاهش درک گفتار و توجه در محیط پر سروصدا
- ضعف در یادگیری مطالب کلاس درس
- نمره پایین در درس املا و ریاضی(به دلیل ضعف در شنیدن صدای معلم)
- عدم جهت یابی و مکان یابی صحیح صدا
*نکته بسیار مهم برای والدین:
توجه داشته باشید بسیاری از خانواده ها در سن 2-3 سالگی برای بررسی شنوایی کودک خود به کلینیک شنوایی مراجعه می کنند و وقتی علت تاخیر مراجعه پرسیده می شود: تنها جواب آنها همراه با شرمندگی این می باشد که فلانی گفته فامیلش هم دیر حرف اومد، روی بچه عیب نزارید، بزرگ بشه خوب میشه، حواسش نیست. با تاخیر در مراجعه آسیب بسیاری به مغز کودک، هوش کودک، گفتار کودک و آینده کودک خود وارد می کنید.
.
.
*چه تفاوتی بین دوره زبان آموزی کودک کم شنوا با سالم وجود دارد؟
روند طبیعی رشد گفتار و زبان کودکان
- 1 سالگی: تقلید صدای گفتار(شبیه گفتار آواسازی می کند)
- 2 سالگی: کمتر از 10 لغت،
- دو سال و نیم: کمتر از 100 لغت، جملات دو کلمه ای، گفتار غیر قابل فهم
- 3 سالگی کودک: کمتر از 200 لغت، بهبود وضوح و کیفیت گفتار
- 4 سالگی: کمتر از 600 لغت، استفاده از جملات ساده، بهبود وضوح گفتار
رشد گفتار کودک کم شنوا در مقابل کودک سالم
کودک کم شنوا تا سن یک سالگی شبیه به کودک سالم شروع به آواسازی می کند. بعد از آن طبق روند رشد گفتار زبان کودک سالم شروع به بیان کلمه می کند اما کودک کم شنوا نمی تواند یا در حد ماما، بابا، Da Da بیان می کند. البته تفاوت بین این دو بستگی به میزان کم شنوایی کودک دارد به طور مثال کم شنوایی ملایم و متوسط تا حدودی همانند کودکان سالم دارای گفتار می باشند اما کم شنوایی عمیق در همان مرحله آواسازی باقی می ماند.
توضیح بسیاری از خانواده ها برای کودک کم شنوای خود:
- وقتی در بسته می شود از خواب بیدار می شود
- صدای زنگ در را می شنود
در دوحالت بالا به دلیل اینکه کودک در بعضی از فرکانس ها دارای شنوایی بهتری می باشد صدای زنگ در یا صدای بسته شدن در را می شنود و همین امر باعث گمراه شدن شما می شود.
همچنین بسیاری از خانواده ها بیان می کنند که وقتی تلویزیون روشن می شود سریعا به سمت تلویزیون و تماشای آن مشغول می شود اما وقتی آن را صدا می کنیم پاسخ نمی دهد. کودک شما مشکل بینایی ندارد وقتی تلویزیون پیام بازرگانی می دهد جلب توجه می کند از طرف دیگر کودک ناشنوا نمی باشد و بخشی از منطقه شنوایی با صدای تلویزیون تحریک می شود و کودک به سمت آن می رود. اما گفتار ترکیبی از تمام فرکانس ها می باشد و برای شنیدن توسط کودک کم شنوا بسیار سختتر می باشد.
.
تست شنوایی نوزاد و کودکان در خواب چیست؟
دستگاه ها و آزمون هایی که برای ارزیابی شنوایی نوزادان و کودکان می توان استفاده کرد شامل
- تست شنوایی بدو تولد با دستگاه OAE که به بررسی حلزون و سلول های مویی می پردازد.
- تست شنوایی بعد از تولد استفاده از دستگاه ABR که به بررسی عصب شنوایی می پردازد.
- استفاده از تست Tymapanometry در صورت وجود عفونت و مایع در پشت پرده گوش، پارگی پرده گوش، عملکرد صحیح لوله استاش
- استفاده از دستگاه ادیومتری و قرارگیری کودک در اتاقک بیشتر برای بزرگسالان و درصورت همکاری در کودکان بزرگتر قابل انجام می باشد.
دقت فرمایید که تست های شنوایی اطفال به این دلیل در خواب انجام می شود که:
- نیاز به همکاری کودک و فشاردادن دکمه نمی باشد
- جلوگیری از ترسیدن و سروصدای کودک
- نیاز به بی حرکت بودن کودک(جلوگیری از نویزهای عضلانی)
.
تست ای بی ار ABR مخفف چیست؟
تست ای بی ار مخفف بررسی پاسخ های ساقه مغز می باشد( مخفف ABR: Auditory BrainStem Response) که به بررسی پاسخ های عصب شنوایی یا عملکرد عصب شنوایی تا سطح ساقه مغز می پردازد.
تست ای بی ار ABR چگونه انجام می شود؟
تست ای بی ار با ارائه صدا در شدت های مختلف شنوایی کودک را بررسی می کند. محرک ارائه شده در این تست به صورت کلیک که یک محرک پهن باند(تحریک منطقه فرکانسی حدودا 1کیلوهرتز تا 4 کیلوهرتز) است انجام می شود. برای ثبت پاسخ از الکترودهایی که بر روی مناطق پشت گوش، پیشانی، وسط سر قرار می گیرد استفاده می شود.
تست ای بی ار نرمال همانند تست ادیومتری و سایر آزمون ها دارای محدوده نرمال می باشد: به این صورت که ثبت پاسخ در شدت 30 دسی بل و کمتر نشان از طبیعی بودن شنوایی کودک در منطقه تحریک شده می باشد. حال اگر شدت محرک بیشتر از 30 دسی بل باشد نشان از کم شنوایی کودک می باشد.
نمونه ای از پاسخ ابنورمال ای بی ار را در شکل زیر مشاهده می کنید: در گوش راست پاسخ کودک در شدت 60 دسی بل ثبت شد که به معنی کم شنوایی در حدود متوسط و استفاده از سمعک ضروری می باشد. اگر در گوش چپ نیز همانند گوش راست کم شنوایی مشاهده شود نیاز به سمعک دوگوشی می باشد.
نکات مهم در هنگام تست ای بی ار
در هنگام تست ای بی ار جهت کاهش امپدانس بین الکترود و پوست کودک بهتر است شب قبل از انجام تست کودک استحمام کرده باشد. همچنین صبح زود بیدار شود و در طول مسیر از خوابیدن کودک جلوگیری شود. این کار سبب می شود کودک در حین انجام تست به راحتی بخوابد و بدون هیچ گونه مداخله نویز تست ای بی ار انجام شود.
آیا کم شنوایی در نوزادان و کودکان درمان می شود؟
- هیچ درمان دارویی جهت درمان کم شنوایی وجود ندارد
- مطالعات مختلف نظیر ژن درمانی، سلول های بنیادی هنوز به مرحله بررسی بر روی انسان نرسیده است
- استفاده از سمعک برای نوزاد یا کودک با هرافت شنوایی بلافاصله بعد از تست شنوایی انجام شود
- انتخاب سمعک مخصوص کودکان تنها به صورت پشت گوشی با قالب می باشد
- انتخاب سمعک مخصوص کودکان با تکنولوژی هوشمند، سیستم وایرلس، تولید سال جدید و...
- تربیت شنوایی در افت های شنوایی زیاد شش ماه بعد از تجویز سمعک انجام شود
- والدین بخصوص مادر باید در خانه با کودک صحبت کند، خواندن کتاب داستان، توضیح رنگ ها و... انجام دهد.
- گفتار درمانی باید زمانی انجام شود که کودک شروع به صحبت کردن می کند تا تلفظات صحیح را به کودک آموزش دهد.
.
نکات مهم و کلیدی برای آگاهی والدین در مورد کم شنوایی کودکان
- انجام یک تست در بدو تولد نشان از سالم بودن شنوایی نمی باشد و کافی نیست
- در صورتی که کودک یکی از علل کم شنوایی اشاره شده را داشت حتما باید جهت انجام تست های متوالی ABR/OAE به مراکز شنوایی مراجعه کنند.
- تست های متوالی شنوایی در زمان بدوتولد، یک ماهگی، سه ماهگی، شش ماهگی، یک سالگی و حتی تا سه سالگی در بعضی موارد باید انجام شود.
- انجام تنها تست حلزون(آزمون OAE) حتی اگر پاسخ نرمال نشان دهد کافی نمی باشد و انجام ABR ضروری و الزامی است زیرا در بیماری نوروپاتی حلزون گوش نرمال می باشد و عصب گوش مشکل دارد.
- در صورت شناسایی و تهیه سمعک به موقع بخصوص درهمان ماههای اول(قبل از 6 ماهگی) نوزاد و کودک از نظر گفتار و زبان همانند افراد نرمال رشد می کنند.
- عدم استفاده از سمعک سبب بدترشدن میزان شنوایی، تاخیر گفتار، کاهش رشد سیستم عصبی، ضریب هوشی پایین تر، مشکلات شناختی در کودک و ... می شود.
*آیا امکان استفاده از سمعک نامریی برای نوزاد یا کودک وجود دارد؟
به طور کلی در تمام دنیا تجویز سمعک در نوزادان و کودکان باید به صورت پشت گوشی با قالب فول شل نرم انجام شود. علت تجویز سمعک پشت گوشی در نوزادان دریافت بهتر صدا، رشد سریع کانال گوش، خرابی کمتر سمعک و... می باشد. در نوزادان به دلیل کوچک بودن کانال گوش امکان ساخت سمعک داخل گوشی وجود ندارد زیرا به دلیل فضای کم کانال امکان قراردادن قطعات سمعک(درب باتری، میکرفون، رسیور، پردازنده و سایر قطعات سمعک داخل گوشی) در قالب یا پوسته سمعک وجود ندارد.
سوالات بیماران در مورد کم شنوایی و سمعک کودکان
*چرا کم شنوایی در نوزاد ایجاد می شود؟ علت های شروع کم شنوایی در نوزادان شامل نقص ژنتیکی و عامل های ارثی، مصرف داروهای آسیب رسان به حلزون وعصب شنوایی، نقص در گوش خارجی و میانی(آترزی گوش، میکروشیا، انوشیا)، بیماری های حین تولد، کمبود اکسیژن، بستری در بخش مراقبت های ویژه نوزادان، تعویض خون به دلیل زردی بالا، وزن پایین، نوزاد نارس و ... می باشد. *چه موقع بهترین زمان انجام تست شنوایی نوزادان است؟ بهترین زمان انجام تست های شنوایی در نوزادان قبل از دوره زبان آموزی یعنی یک تا سه سالگی می باشد تا در صورت وجود کم شنوایی و با تشخیص به موقع از تاخیر در گفتار کودک جلوگیری شود. *چگونه از کم شنوایی نوزاد مطلع شویم؟ انجام تست شنوایی در بدو تولد(تست حلزون یا OAE) و همچنین انجام تست ای بی ار به صورت دوره ای تا یک سالگی در شناسایی و تشخیص به موقع کم شنوایی در نوزاد مفید می باشند. همچنین خانواده ها باید نسبت به بروز علایم کم شنوایی(عدم توجه به صدای گفتار و سایرصداها، عدم جهت یابی صدا، تاخیر در تولید کلمه، عدم تولید بعضی از حروف نظیر س و ش، عدم درک صحیح از کلمات و...) در نوزاد خود هوشیار باشند تا در صورت مشاهده این علایم سریعا تست های شنوایی مخصوص نوزادان(تست OAE و ABR) انجام شود. *بهترین سمعک مخصوص کودکان چه مدلی است؟ بهترین سمعک مخصوص کودکان باید از نظر ظاهر به صورت پشت گوشی با قالب و از نظر تکنولوژی به صورت هوشمند و با بالاترین امکانات تهیه شود. علت اهمیت خرید سمعک با بالاترین کیفیت بخصوص در نوزادان و کودکان، دریافت و درک تمامی صداها و گفتار با بالاترین کیفیت توسط نوزاد می باشد تا درنهایت به رشد گفتار و زبان بالاتری دست یابد. *آیا انجام تست ای بی ار ABR برای نوزاد ضرر دارد؟ خیر تاکنون هیچ مقاله ای به آسیب ناشی از انجام تست ای بی ار اشاره ای نکرده است. از طرف دیگر تست شنوایی ای بی ار تنها از ارائه محرکات صوتی به صورت کلیک یا تن برست برای تحریک حلزون و عصب شنوایی و سپس ثبت پاسخ های شنیداری نوزاد استفاده می کند.
کلینیک شنوایی و سمعک فراشنوا
کلینیک شنوایی و سمعک فراشنوا به عنوان یکی از مراکز تخصصی ارزیابی شنوایی اطفال شناخته می شود که در تهران فعالیت دارد. همچنین در حیطه بزرگسالان علاوه بر تجویز سمعک، تنظیم سمعک تمامی برندها، درمان وزوز گوش با جدیدترین روشهای درمانی(تحریک الکتریکی، لیزر، ماسکر، تقویت صدا با سمعک، موسیقی درمانی، ویتامین درمانی و ...)، مانورهای سرگیجه و موارد دیگر انجام می شود. همچنین تعمیر انواع مدل های سمعک، تهیه قالب های ضدآب و صوت و ... نیز در این کلینیک انجام می شود.
برای ارتباط و کسب اطلاعات بیشتر با متخصصین سمعک فراشنوا تماس حاصل فرمایید: 02188949368 02188958823 09105241071 برای مشاهده نتایج تجویز انواع سمعک و درمان های وزوز گوش به پیج فراشنوا در اینستاگرام مراجعه فرمایید: Samak_Farashenava@ کانال علمی تلگرام مرکز فراشنوا: https://t.me/farashenava