علت تکان خوردن مایع گوش

علت تکان خوردن مایع گوش

• کریستال گوش و سرگیجه
• علت ایجاد سرگیجه BPPV

برای توضیح علت تکان خوردن مایع گوش بهتر است ابتدا در مورد آناتومی گوش انسان صحبت شود. همانطور که اطلاع دارید گوش انسان شامل 3 بخش می باشد: گوش خارجی، گوش میانی، گوش داخلی.

گوش خارجی:

گوش خارجی شامل لاله گوش، مجرا یا کانال گوش و پرده گوش می باشد.

وظیفه این بخش دریافت، جمع آوری و انتقال صدا به داخل گوش(پرده صماخ یا پرده گوش)می باشد.

گوش میانی:

گوش میانی شامل استخواچه های گوش میانی و شیپور استاش می باشد.

استخواچه های گوش میانی شامل استخوانچه رکابی(به حلزون گوش متصل است)، استخوانچه سندانی و استخوانچه چکشی(به پرده گوش متصل است) است.

وظیفه این استخوانچه انتقال و تقویت صدا به حلزون می باشد به این صورت که با لرزش پرده گوش، استخوانچه متصل به آن(چکشی) نیز حرکت می کند و حرکت به استخوانچه سندانی و رکابی منتقل می شود.

وظیفه مهم شیپوراستاش، یکسان سازی فشار هوا بین گوش میانی و حلق نقش دارد. همچنین در خروج ترشحات گوش میانی به داخل حلق بسیار مهم می باشد.

علت تکان خوردن مایع گوش و علت عفونت در کودکان به دلیل عملکرد نامناسب شیپوراستاش می باشد که در یکسان سازی فشار هوا دچار مشکل می شود و عفونت گوش و درد گوش ایجاد می شود.

گوش داخلی:

حلزون و مجاری نیم دایره جزء بخش گوش داخلی می باشند که هر یک دارای نقش مهمی در شنیدن و تعادل انسان ایفا می کنند.

حلزون و مجاری نیم دایره هر دو دارای سلول های مویی هستند که به حرکت مایع درون خود حساس می باشند.

چگونه صدا شنیده می شود؟

زمانی که صدا در محیط وجود دارد لاله گوش صدا را دریافت می کند و از طریق کانال گوش به پرده گوش می رساند. در ادامه با لرزش پرده گوش استخوانچه های گوش میانی که به پرده گوش چسبیده اند شروع به حرکت می کنند. حرکت استخوانچه ها سبب ضربه به حلزون و حرکت مایع درون آن می کند.

با حرکت مایع درون حلزون سلول های مویی موجود در آن شروع به حرکت و تولید جریان الکتریکی می کند و این جریان الکتریکی به عصب شنوایی منتقل می شود و عصب شنوایی تحریک می شود. با تحریک عصب شنوایی اطلاعات به مناطق بالاتری نظیر ساقه مغز و کرتکس شنوایی منتقل می شود و صدا شنیده می شود.

تعادل انسان چگونه حفظ می شود؟

انسان با دریافت و ترکیب اطلاعات از 3 بخش اصلی تعادل خود را حفظ می کند: چشم، حس لامسه کف پا، گوش داخلی(مجاری نیم دایره، ساکول و اتریکول).

نقص در یکی از این بخش ها باعث ایجاد سرگیجه می شود اما بعد از مدت کوتاهی مغز با جبران مرکزی و دریافت اطلاعات از دو بخش دیگر تعادل را حفظ می کند.

اما نقش در 2 بخش اصلی عدم تعادل و سرگیجه بسیار زیادی ایجاد می کند به طور مثال قرارگیری بر روی تشک نرم همراه با بستن چشم سبب عدم تعادل فرد می شود.(از بین رفتن حس لامسه در کف پا و اطلاعات ناشی از چشم)

حال بعضی از بیماری ها نیز در ایجاد سرگیجه گوش نقش دارند که در اینجا به 2 بیماری بسیار شایع در بین بیماران اشاره می شود:

1. سرگیجه خوش خیم وضعیتی(BPPV)
2. بیمای منییر گوش(Menier disease)

سرگیجه خوش خیم وضعیتی(BPPV):

BPPV یکی از مهمترین و بیشترین عامل ایجاد سرگیجه می باشد-حس ناگهانی چرخش در یک وضعیت خاص(چرخش سر، غلط خوردن در تختخواب).

شدت و میزان این نوع سرگیجه به صورت دوره های کوتاه(از ثانیه تا دقیقه) ملایم تا شدید می باشد و معمولا با تغییر ناگهانی وضعیت سر، سرگیجه شروع می شود.

کریستال گوش چیست؟

در بخش بالا توضیح داده شد که در بخش مجاری نیم دایره برای دریافت اطلاعات حرکتی سلول های مویی وجود دارد که با حرکت سلول های مویی حس جابه جایی درک می شود.

اما در بخش اتریکول و ساکول(بخش دیگری در گوش داخلی) برای دریافت اطلاعات حرکتی کریستال های کلسیم(کریستال های اتوکونیا) وجود دارد که با تکان خوردن این کریستال ها حرکت فرد درک می شود.

نقش مجاری نیم دایره و کریستال های گوش با یکدیگر متفاوت است به این صورت که سلول های مویی مجاری نیم دایره نقش دریافت و درک اطلاعات حس چرخش سر را دارند اما کریستال های گوش(اتریکول و ساکول) نقش دریافت اطلاعات عمودی(جاذبه) را دارند.

جا به جایی این کریستال ها به بخش دیگر سبب اختلال مغز در دریافت اطلاعات و درنتیجه ایجاد سرگیجه می شود.

علت ایجاد سرگیجه BPPV:

همانطور که در بالا اشاره شد سرگیجه خوش خیم وضعیتی زمانی اتفاق می افتد که کریستال های کلسیم(اتوکونیا) از محل قرارگیری خود(اتریکول) به بخش دیگری منتقل شوند.

زمانی که به هر دلیلی کریستال های گوش از محل خود جابه جا می شوند احتمال قرارگیری در مجاری نیم دایره وجود دارد زیرا بین اطلاعات دریافتی تناقص ایجاد می شود.

سلول های مویی در مجاری نیم دایره در حرکت های چرخشی سر نقش دارند و کریستال های بخش اتریکول در درک حرکات عمودی نقش دارند حال با چرخش و جابه جایی کریستال های مجاری نیم دایره هم اطلاعات چرخش و هم اطلاعات حرکات عمودی به مغز منتقل می شود و سرگیجه و نیستاگموس(حرکت پریدن چشم) شروع می شود.

از علت های معمول جابه جایی ذرات کریستال می توان به ضربه شدید سر، تکان دادن سریع سر، افزایش سن(کمبود کلسیم بدن) و ... اشاره کرد.

علایم سرگیجه خوش خیم وضعیتی(BPPV)

*سرگیجه ناگهانی

*حس چرخش یا حرکت

*حس عدم تعادل یا ناپایداری

*حالت تهوع و استفراغ

توجه: در صورت بروز این حالت از رانندگی، جابه جایی در پل های منزل، دوچرخه سواری و موارد این چنینی جلوگیری کنید زیرا با شروع سرگیجه ناگهانی و از دست دادن تعادل امکان ایجاد آسیب جسمی وارد شده وجود دارد.

تشخیص سرگیجه BPPV

به دلیل اینکه در این نوع سرگیجه سیستم محیطی تعادلی درگیر شده است نیاز به تست خاصی نمی باشد مگر اینکه متخصص در تمایز بین بیماری های دیگر نیاز به اطلاعات بیشتری داشته باشد.

روند تشخیص به این صورت می باشد که انجام تاریخچه گیری دقیق و همچنین بررسی عملکرد سلامت تعادلی گوش با حذف دیگر عامل های تعادلی تشخیص این سرگیجه انجام می شود.

درمان سرگیجه خوش خیم وضعیتی(BPPV)

درمان این نوع سرگیجه از طریق انجام مانورهایی که باعث برگرداندن ذرات کریستال به محل نرمال خود می شود انجام می گیرد. گاهی نیاز است که برای بیمار چندین جلسه مانور توسط متخصص شنوایی شناس صورت گیرد تا سرگیجه به طور کامل درمان شود.

از ویژگی این سرگیجه درمان خودی خود می باشد که فرد بعد از مدتی به دلیل تکان های سر ذرات به محل نرمال خود بازمی گردند و سرگیجه از بین می رود.

کلینیک شنوایی و سمعک فراشنوا

یکی از مراکز معتبر در تهران که در زمینه سرگیجه، وزوز گوش، تجویز سمعک در کودکان و بزرگسالان تحت نظر متخصصین باسابقه(دکترای شنوایی و کارشناسی ارشد) فعالیت دارد.

برای مشاوره رایگان و تعیین وقت با شماره های زیر تماس حاصل فرمایید: 02188949368 09105241071